Met een interactieve kaart brengt Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) de beeld hoe 24 kankersoorten regionaal verspreid zijn. De kaart toont in hoeverre het aantal diagnoses in een bepaald gebied afwijkt van het landelijk gemiddelde. ‘We denken dat de Kankeratlas een belangrijke hulpbron is, waar alle Nederlanders van kunnen profiteren.’
Als je de Kankeratlas van het IKNL laadt en in het dropdown-menu rechtsboven ‘Huidkanker – Melanoom’ kiest dan springt Noord-Holland in het oog. Met name het gebied tussen Schagen en Heiloo kleurt donkerrood. Onder de inwoners van Bergen komt melanoom 63 procent vaker voor dan op basis van het landelijk gemiddelde te verwachten was. ‘Er is voldoende zekerheid dat dit gebied daadwerkelijk afwijkt’, meldt de bijbehorende tekst.
Met de jarenlange waarschuwingen tegen UV-straling in het achterhoofd, ligt het voor de hand de verklaring te zoeken in het open landschap en de nabijheid van het strand. Maar dat valt slecht te rijmen met de kust van Schouwen-Duiveland en Zeeuws-Vlaanderen. Daar is de incidentie van melanoom juist onder het landelijk gemiddelde. Iets verder landinwaarts kleurt Zeeland zelfs blauw. Onder de bewoners van Sint-Annaland komt melanoom 35 procent minder dan gemiddeld voor.
Omgekeerd komt plaveiselcelcarcinoom – eveneens huidkanker – in Zeeland bovengemiddeld (plus 84 procent) en in Noord-Holland minder dan gemiddeld voor. Voor deze variatie geeft het IKNL in het begeleidende nieuwsbericht geen mogelijke verklaring. ‘Er is nog een lange weg te gaan om de redenen van alle geografische verschillen te begrijpen’, zegt IKNL-bestuurder Valery Lemmens op de website van zijn organisatie. ‘Maar de atlas is ontworpen om inzicht te bieden en zo onderzoek te versnellen, vooral in gebieden die dit het meest nodig hebben.’
Soms is alleen het inzicht al voldoende om preventieve actie te ondernemen. Bijvoorbeeld in de stadswijken met relatief veel gevallen van longkanker. Roken is daar in tachtig procent van de gevallen de oorzaak van. In gebieden waar meer huidkanker voorkomt kunnen regionale overheden en instanties nadrukkelijker wijzen op het nut van bescherming tegen zonlicht.
Geen individuele risico’s
Het IKNL benadrukt dat de cijfers louter gemiddelden zijn voor specifieke gebieden en geen individuele risico’s voorspellen. Die zijn beter te beïnvloeden door het gedrag te veranderen dan de woonplaats. Lemmens noemt stoppen met roken en bescherming tegen zonlicht. ‘Daarnaast kun je het risico op kanker verminderen door een gezond gewicht te behouden, alcoholinname te verminderen en regelmatig te bewegen. Ook veel groente en fruit en juist weinig bewerkt vlees en rood vlees eten, kunnen het risico op kanker verkleinen.’
Vragen en antwoorden over de totstandkoming en het gebruik van de kaart.
Beeld: incidentie prostaatkanker (screenshot IKNL Kankeratlas) geel: landelijk gemiddelde, blauw: benedengemiddeld, rood: bovengemiddeld
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
