MMV
Natuurlijk tegen kanker
Ik leef, ben gelukkig met alle lieve mensen in mijn leven, heb leuk werk en de kanker is niet teruggekomen. Ik ben blij! Daarover wil ik wat delen. En ik zal vertellen hoe ik ertoe gekomen ben die implantaten te nemen, én weer te verwijderen. En hoe on …
Op 11 november organiseert de MMV een landelijke bijeenkomst in Zwolle. Op deze dag staat borstgezondheid en -kanker centraal. Twee artsen spreken over borstgezondheid en twee vrouwen delen hun ervaring met borstkanker en leefstijl.De eerste lezing wor …
In dit nummer van Uitzicht staan borstgezondheid en borstkanker centraal. Borstkanker is met 31 procent de meest voorkomende kankersoort bij vrouwen. Naast een overzichtsartikel met cijfers en behandelmogelijkheden, een interview over het risico van ‘dicht’ borstweefsel, de zin van een borstkankerscreening en een interview met een radioloog over borstbewustzijn. Interview – Jarenlang stelde de uitslag van het bevolkingsonderzoek Ineke van den Heuvel (76) gerust. Toen ze in 2018 de diagnose borstkanker kreeg, hoorde ze dat een mammografie in haar geval weinig zin had voor de vroege opsporing van kanker. Zij heeft namelijk dicht borstweefsel. ‘Maar hoe moet je dat weten als niemand het je vertelt?’ Wetenschap – Met 31 procent van alle diagnoses is borstkanker de meest voorkomende kankersoort bij vrouwen. Ruim tachtig procent van de borstkankers is hormoongevoelig. Kankeronderzoeker Hans Stoop zet uiteen wat er bekend is over de verschillende soorten borstkanker en geeft aan waarom een goed dieet altijd zinvol is. Interview – Als 75-jarige ontdekt de moeder van Hiddo Damminga een knobbeltje in haar borst. Het is kwaadaardig en de huisarts dringt aan op amputatie. Ze weigert en gaat met het Moermandieet aan de slag. Wanneer zij honderd jaar is, overlijdt ze en doet de huisarts een verrassende ontdekking, vertelt Hiddo. ‘De tumor was volledig ingekapseld.’ Interview – Femme Zijlstra werkte jarenlang als (mamma)radioloog en noemt zichzelf nu Kijk- en Luisterdokter. In haar praktijk in Roden word je ‘gezien’ en ‘gehoord’. Daar ontbreekt het vaak aan in de haastige medische wereld. Op de ledendag 11 november in Zwolle deelt zij haar kennis over borstgezondheid en borstkanker. ‘Het belangrijkst is dat je breast aware bent.’ In deze Uitzicht een uitgebreid interview. Column Frits Muskiet – Is borstkankerscreening zinvol? Redt borstkankerscreening levens? Ja, want ‘door vroege opsporing is de kans op genezing groter’. Recent constateerden internationale onderzoekers dat de nettowinst van het meeste screeningsonderzoek op kanker verwaarloosbaar is. Waarom gaat het RIVM hiermee door? Ledendag – Op 11 november organiseert de MMV een landelijke bijeenkomst in Zwolle. Op deze dag staat borstgezondheid en -kanker centraal. Twee artsen spreken over borstgezondheid en twee vrouwen delen hun ervaring met borstkanker en leefstijl. In de spreekkamerrubriek gaat arts Roland Lugten in op de relatie tussen zuivel en een hormoongevoelige kanker. Naast deze onderwerpen ook de mediarubriek, Marry’s Kruidentuin, de spreekkamerrubriek en natuurlijk de recepten. Dit nummer staat de kweepeer centraal.
In dit nummer van Uitzicht een interview met de bedenker van de definitie van gezondheid die door de Wereldgezondheidsorganisatie omarmd is: Positieve Gezondheid. Je kan op verschillende manieren ziek zijn en dat geldt ook voor gezond zijn. Jarenlang was de definitie van gezondheid van de World Health Organisation ‘een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken’. Als onderzoeker worstelde de arts Machteld Huber met die definitie. Immers, niemand is altijd volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk gezond. Uiteindelijk formuleerde Huber, op verzoek van de overheid, een andere definitie die wereldwijd omarmd is: Positieve Gezondheid. Dit is ‘het vermogen om je aan te passen aan de uitdagingen van het leven en je eigen regie te voeren, zowel lichamelijk, psychisch als sociaal’. In het interview vertelt Huber hoe zij tot deze definitie kwam. De praktische vertaling omvat alle terreinen van het leven: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, dagelijks functioneren, meedoen, levenskwaliteit en zingeving. De invulling ervan is voor iedereen anders, benadrukt ze. ‘Het is belangrijk eigen keuzes te maken. Niet van wat je moet, maar van wat je wilt, krijg je energie.’ Positieve Gezondheid sluit naadloos aan bij de uitgangspunten van MMV. Zelf de regie nemen over je gezondheid. Je niet vereenzelvigen met je diagnose – ‘Ik ben patiënt’ – maar vanuit je eigen(wijs)heid onderzoeken op welke terreinen er gezondheidswinst te behalen is. En vandaaruit keuzes maken. Stap voor stap. Mogelijk kan je jezelf beter voeden, of meer bewegen, maar het kan ook zijn dat er oud verdriet is dat aandacht vraagt. Of dat je werk/privébalans gelijkmatiger ingericht zou kunnen worden. Ook zingeving is een pijler: waar droom je van? Het is nooit te laat om te leren goed voor jezelf te zorgen en je eigen koers te varen. Dat is niet alleen theorie, maar ook de persoonlijke ervaring van Huber die op jonge leeftijd meerdere keren ernstig ziek was. ‘Dingen komen naar je toe als je op je eigen spoor zit.’ Cantaloupe – voedingswaarde en recepten Interview – De schok is groot als Jacqueline Mooij (70) in 1993 de diagnose baarmoederhalskanker krijgt. Maar de gedachte ‘ik ga dood’ vervangt ze snel door ‘hoe word ik beter?’ Samen met haar man Ben, kiest zij direct voor het Moermandieet. ‘Ik ben inmiddels 70 en slik nog geen enkel medicijn.’ Column – Verstrooide geneeskunde ‘Ten eerste blijkt de medische wereld niet zoveel vertrouwen in de natuur te hebben’, concludeert de Canadese onderwijzer, arts en schrijver Gabor Maté in zijn boek Het verstrooide brein. ‘Ten tweede zijn er dingen in de wereld die waar zijn, ook al leer je ze niet tijdens de studie geneeskunde. En in de derde plaats moeten artsen soms door het publiek opgevoed worden, desnoods onder dwang.’ Wetenschap – Kanker is een ziekte die wordt veroorzaakt door omgevingsfactoren en erfelijke overdraagbaarheid (5 procent). Een moderne ziekte dus die vooral gekoppeld is aan leefstijl¹. Dat beeld wordt bevestigd vanuit de paleo-oncologie, een wetenschap die onderzoek doet naar kanker in de oudheid. Interview – Met heftige overgangsklachten kwam Marianne van Lierop (67) vijftien jaar geleden bij een orthomoleculair geneeskundige. Die wees haar op het belang van ‘clean eating’. ‘Daar had ik zóveel baat bij, negentig procent van de klachten verdween.’ Recepten – Gemarineerde cantaloupe, cantaloupe smoothie bowl, cantaloupe salade, artisjokdip, gestoofde paksoi Aankondiging ledendag over borstgezondheid Interview – Voel je je gelukkig of eenzaam? Beleef je plezier aan je werk of put het je uit? Na diverse tegenslagen – zowel op het gebied van werk als privé – lanceert arts-onderzoeker Machteld Huber in 2015 het begrip ‘Positieve Gezondheid’, een omschrijving van gezondheid die wereldwijd wordt omarmd. ‘Ik ben onder de indruk van de veerkracht van mensen en de impact die zij zelf kunnen hebben op hun gezondheid.’ Column Frits Muskiet – Autofagie is een proces waarin lichaamscellen hun ‘afval’ opruimen. Letterlijk betekent het: ‘jezelf opeten’. Dit proces lijkt bij alle degeneratieve ziekten van het zenuwstelsel verstoord te zijn, waardoor ‘afval’ zich ophoopt. Marry’s Kruidentuin – De wilde aster (Aster ageratoïdes) maakt een feest van de herfst. Als de zomer ten einde loopt en de meeste tuinplanten hun mooiste tijd gehad hebben, geven deze uiterst verfijnde bloemetjes als fonkelende sterretjes kleur aan de natuur. Ze zijn eetbaar en buitengewoon gezond! Uit de spreekkamer – Kuitkramp – Schildkliercarcinoom – Siliconenvergiftiging
Op de ledendag op 3 juni gaf arts Roland Lugten tekst en uitleg over de waarde van het Moermandieet en de Niet Toxische Tumor Therapie. Accenten zijn door nieuwe inzichten uit de wetenschap verlegd, zoals: ‘Paddenstoelen zijn bij kanker van meer waarde …
De ledendag op 3 juni was een bijeenkomst waarin volop informatie werd gedeeld, ruimte was voor ontmoeting, smakelijk werd geluncht op basis van recepten uit het kookboek ‘Eten volgens Moerman en NTTT’ en twee bijzondere lezingen. Een beeldverslag van …
Op 3 juni vindt in Bunnik een MMV-ledendag plaats met lezingen van NTTT-arts Roland Lugten en ervaringskundige Wim van den IJssel die in de jaren negentig drie keer de diagnose kanker kreeg. Lugten spreekt over het Moermandieet en de NTTT, de overeenko …
‘Liggen de kinderen al in bed?’ Met die woorden stond de huisarts met het slechte nieuws van uitgezaaid melanoom voor de deur. De artsen gaven Lia hooguit drie maanden. Een nachtmerrie die niet te bevatten was. ‘Ik was 33 jaar, onze jongens waren drie en zeven jaar.’ Het was 1982 en wat er gebeurde, voelde onwerkelijk. ‘Ik was nog precies dezelfde, maar ineens zonder toekomst.’ Volgens de artsen moest ze gaan ‘loslaten’. Om zo fit mogelijk te blijven, stapte ze over op het Moermandieet. Ze verwachtte er geen genezing van, maar het gebeurde wel. Veertig jaar later is Lia er nog. In deze UItzicht vertelt ze haar verhaal. Ook in dit nummer: Rucola – Wat zit er daar allemaal in? En hoe eet je het? Interview met Lia Rust – Ze was pas 33 en had twee jonge kinderen toen ze te horen kreeg dat ze nog maximaal drie maanden te leven had. Inmiddels is Lia Rust (73) veertig jaar verder. Dat dankt ze naar haar overtuiging onder andere aan het Moermandieet dat zij en haar man Co vanaf het begin zijn gaan volgen. ‘Het dieet gaf me het gevoel zélf iets te kunnen doen.’ Column – Sitopia. Het is de samentrekking van het Griekse sitos, dat voedsel betekent en topos, plaats. De gelijkenis met Thomas More’s Utopia ligt voor de hand en Steel’s ideeën klinken ook behoorlijk utopisch: Leren wij voedsel weer naar waarde schatten dan kunnen we het niet alleen aanwenden als positieve kracht tegen talloze ziekten en bedreigingen, ‘maar ook voor de opbouw van een rechtvaardiger, veerkrachtiger samenleving waarin we een gelukkiger en gezonder leven leiden’. Wetenschap – ‘Ouder persoon overleden na overdosis vitamine D’, aldus nieuwskoppen in de media half maart. Het Belgische geneesmiddelenagentschap geeft een waarschuwing uit. Klinisch chemicus Frits Muskiet ziet de tegenstanders van ‘supplementen’ al in hun handen wrijven: zie je wel, die supplementen zijn levensgevaarlijk! Interview MMV-lid Klaas Homan – ‘Gezond leven is essentieel als ik negentig wil worden’, beseft Klaas Homan (76) uit Groningen. In zijn directe omgeving mist hij dat besef. ‘Ik sta verbaasd hoe weinig mensen weten over de invloed van leefstijl op ziekte en gezondheid.’ Actueel – het laatste nieuws op het gebied van onderzoek, kanker en voeding Column – Kanker is doodsoorzaak nummer 1 en treft steeds meer mensen. In Nederland meer dan in veel andere landen. Kanker blijft maar toenemen. Dit heeft volgens deskundigen niet alleen met vergrijzing te maken, maar vooral ook met leefstijl en leefomgeving. Dat blijkt uit een nieuwe studie¹ die onlangs gepubliceerd werd. Recepten met rucola – Rucola pesto, rucola salade en rucola soep en nog veel meer! Interview – Uit eten is leuk, maar de menukaart voldoet nergens aan de strenge MMV-normen. Liefhebbers zijn van harte welkom bij Willy Bosga en Peter van Wijk in Wittelte om op afspraak te komen genieten van menu à la Moerman. Zij hopen op veel klandizie én navolging. Aankondiging ledendag – Op 3 juni vindt in Bunnik een MMV-ledendag plaats. Na de Algemene Ledenvergadering (ALV) geven NTTT-arts Roland Lugten en ervaringskundige Wim van den IJssel een lezing. ‘Al zestien jaar patiënt-af en in prima conditie.’ Interview – Mensen helpen en gezondheidsproblemen oplossen. Dat was de drijfveer van Roland Lugten (67) om arts te worden. Veertig jaar zit hij nu in het vak. In Gouda voert hij een praktijk als NTTT-arts. Deze Niet-Toxische Tumortherapie is, net als de Moermantherapie, gericht op gezonde voeding, suppletie en een gezonde leefstijl. Maar er zijn ook verschillen. ‘Mijn belangrijkste advies aan kankerpatiënten is: geloof in de kracht van je zelfgenezend vermogen.’ Column Frits Muskiet – De wetenschap wees cholesterol aan als schuldige voor hart- en vaatziekten. De westerse geneeskunde omarmde deze gedachte en de farmaceutische industrie werd (bij toeval) de lachende derde. Marry’s Kruidentuin – Rozewortel (Rhodiola rosea) is een prachtig kruid dat extra ondersteuning biedt aan wie veel te dragen heeft. De coronapandemie was een stressvolle tijd en sommigen van ons leven nog steeds met de gevolgen ervan. Anderen ervaren om andere redenen extra stress. Dit kruid geeft rust én energie! In ‘Uit de spreekkamer’ uitgebreid antwoord op de vraag: Mijn vrouw (70) heeft sinds de geboorte van haar zoon , 36 jaar geleden, een hypothyreoidie op basis van antistoffen. Ze gebruikt sindsdien dagelijks Thyrax. De laatste jaren is de T4 steeds aan de hoge kant en daalde de TSH onder de normaalwaarde. De huisarts verlaagde de dosering in stappen, waardoor de TSH iets steeg, maar nog steeds te laag is. De T4-waarde daalde ook iets*. Sindsdien is ze in toenemende mate vermoeid, heeft het vrijwel de hele dag koud en kwam aan in gewicht. Wat zijn de risico’s van afwijkende waardes T4 en TSH? Kan ze terug naar de oude dosering, waar ze zich goed bij voelde, of moet ze iets anders doen? Mijn vrouw leeft regelmatig, eet en drinkt vaak biologisch, slaapt voldoende, zwemt twee keer per week, gaat twee keer per week sportschool en wandelt in het weekend 10 tot 15 kilometer.
Rosaline McDonald schreef een boek over siliconenvergiftiging, voorzien van een stappenplan naar herstel. Aanleiding is haar eigen ervaring met lekkende borstimplantaten, maar vooral het overlijden van haar strijdbare vriendin Jacqueline Roes aan wie h …
Eten kan een feest zijn, maar bij sommige mensen wordt het plezier overschaduwd door emoties: eetproblemen. In dit extra dikke nummer van Uitzicht vertelt een deskundige over de achtergronden bij deze problematiek, drie ervaringsdeskundigen vertellen openhartig hoe het emotie-eten hun leven beïnvloedt. Het nummer bevat extra interviews en twee uitgebreide kerstmenu’s. Ook in dit nummer aandacht voor het ideaal van de vleesloze samenleving? Is dat een haalbaar en noodzakelijk streven? Carambola – bijzondere kerstvrucht vol voedingswaarde Interview – Onderzoek naar hevige bloedingen leidde steeds tot geruststelling in het ziekenhuis. De diagnose die Jolanda Trendafilov (53) anderhalf jaar later krijgt, schokt haar om die reden des te meer: baarmoederhalskanker met uitzaaiingen in de lymfen. Naast het reguliere traject werkt ze, samen met haar man, op alle mogelijke manieren zelf aan haar gezondheid. ‘Voor ons is het duidelijk: wat wij doen, werkt.’ Column Preventiepet – ‘In Afrika gaan mensen dood omdat er even geen antibiotica is op dat moment. Hier zijn er mensen die voor miljoenen euro’s chemotherapie krijgen, maar wel blijven roken.’ Special – Heb ik trek of behoefte aan iets anders? Eten kan een feest zijn, maar bij sommige mensen wordt het plezier overschaduwd door emoties: eetproblemen. Innerlijke conflicten die het genieten van eten in de weg staan. Weten wat je denkt en voelen wat er gebeurt in je lichaam is de eerste stap op weg naar betere voeding. Interview – Een melanoom motiveert Linda Houwen (59) om gezond te eten, maar de gevolgen van een jarenlange eetstoornis maken het extra moeilijk. ‘Ik durf nu mijn kwetsbaarheid te tonen, maar soms val ik terug in oud gedrag, vooral wanneer ik met oude pijn geconfronteerd wordt.’ Interview – Al veertig jaar heeft Marielle bij vlagen gestoord eetgedrag. Haar oplossing: eraan toegeven en dan weer door op de gezonde toer. ‘Ik weet hoe je jezelf goed voedt, kan me inleven in anderen met eetproblemen en ze inspireren tot verbetering, en toch lukt het me voor mezelf niet om emotie-eten uit mijn leven te bannen.’ Interview – Marjan Smorenburg (57) was ooit een emotie-eter, maar dat wist ze helemaal om te buigen. Bij spanning neemt ze een moment rust en praat er met iemand over. ‘Negatieve gevoelens moet je delen. Anders ga je eten.’ Column Gerrit Jan Groothedde – In Nederland ‘leren’ kinderen op school tijdens op één bijzondere dag in november (het Nationaal Schoolontbijt) dat gezond eten uit een fabriek komt en vooral een kwestie is van kleurtjes op een verpakking. Wat een verschil met Frankrijk waar gezond eten de normaalste zaak van de wereld is. Recensie – Een basiskookboek voor de richtlijnen van MMV; daar was al jaren behoefte aan. Op de ledendag op 5 november werd het gepresenteerd. MMV-voorzitter en kookboekenrecensent Marlie Hillekens proefde voor met haar man Peter als proefkonijn. Recepten voor kerst – Frisse knolselderijsalade – Mozzarella Mango Surprise – Tomatensoep met koriander – Witlofschuitjes met carambola – Paddenstoelensoep – Fruitsorbet – Blini’s met wortelkrullen en geitenkaas – Aubergine-knoflookdip – Knoflookboter Het best gelezen nieuws van MMV.nl Wetenschap – Zonder de juiste (micro)voedingstoffen gaat ons immuunsysteem haperen. Het lichaam is dan onvoldoende in staat om de biochemische cocktails te maken die ons beschermen. Wat moeten we eten om het immuunsysteem als een geoliede machine te laten draaien? Beschouwing – ‘Ik ben vegetarisch voor het milieu en veganistisch voor de dieren.’ Het vegetarische aspect van het Moermandieet mag zich verheugen in een toenemende populariteit. Is een vleesloze samenleving het ideaal? Column Frits Muskiet – Statines doen het LDL-cholesterol (LDLC) dalen. Maar visolie, kaneel, knoflook, kurkuma, plantensterolen en rode gistrijst doen dat niet. Sterker nog: knoflook doet het LDLC licht stijgen! Dit riekt naar een ‘wetenschappelijk verantwoorde’ poging om supplementen af te serveren. Recensie – Ben je geaard of niet geaard? Deze ‘grondhouding’, maar ook je darmflora zijn van fundamenteel belang voor je geestelijke gezondheid. Theoloog Marisca van der Burgh werkt als therapeut op het gebied van geestelijke gezondheid en verwerkte haar kennis en ervaringen in een gids met aanvullende behandelingen die de mens centraal stelt. Een aanrader! Marry’s Kruidentuin -Bergthee (Gaultheria Procumbers) komt uit de bergen van Nepal, uit Canada en Rusland en is bij ons vooral bekend als wintergroen. Het is een vrolijk kruid dat mij blij maakt! Van de sterke, medicinale etherische olie uit blad en bes wordt zowel spierbalsem als hoestsiroop gemaakt. Uit de spreekkamer – Verstopte vaten, LTO3 versus Ritalin, Rode gistrijst
In dit nummer een onderzoek met dr. Rita Kapel, plastisch chirurg en onderzoeker die een waarschuwing geeft voor siliconen implantaten. Haar advies: laat ze verwijderen, want vroeg of laat word je er ziek van. Kaki – Wat krijg je binnen als je kaki eet? Informatie over voedingswaarde en recepten met deze bijzondere vrucht. Interview – Toen Myrthe Johansen (48) voor de derde keer de diagnose kanker kreeg, ging het roer definitief om. Weg met de drukke baan, weg met het stressvolle leven en weg met de siliconen borstprotheses die ze na de borstamputatie kreeg. ‘Ik heb gezien hoe groot het zelfherstellend vermogen van mijn lijf is, als ik er maar goed voor zorg. Dat geeft veel vertrouwen.’ In de mediacolumn – ‘Zorggrens bereikt’, kopte De Telegraaf vrijdag 11 november over de volle breedte van de voorpagina. De krant interviewde Joep de Groot, baas van zorgverzekeraar CZ en citeert: ‘Ik kan geen garantie geven dat de zorg altijd voor iedereen toegankelijk is. Sterker nog, ik denk dat ik bijna de garantie kan geven dat het niet zo is.’ Een garantie op hogere premies geeft hij wel. Wetenschap – Eén op de vijf tot acht vormen van kanker bij de mens heeft een virale oorzaak. De meeste mensen dragen een virus bij zich dat aan kanker gelinkt is. Dat dit niet uitmondt in kanker is te danken aan een goed werkend immuunsysteem. Volle zaal in Dongen – impressie van de ledendag in woord en beeld Recepten – Kakicake, kakivrucht carpaccio, kakispread, rijst met groenten en gepofte biet Interview – Siliconen zijn veilig, is de heersende gedachte. Plastisch chirurg en preventie-arts dr. Rita Kappel denkt daar anders over. Haar advies aan iedereen met siliconen-implantaten: laat ze verwijderen. Want vroeg of laat hebben siliconen gevolgen voor je gezondheid. ‘De vraag is niet hoe je ziek wordt van siliconen, maar hoe je er niet ziek van kunt worden’. Column Frits Muskiet – Staat bij u de thermostaat ook een paar graden lager? Gunstig voor het klimaat, beter voor de portemonnee, en omdat ‘af en toe kou lijden goed voor ons’ zou zijn. Is dat zo? Hoe werkt ‘thermogenese’? Marry’s Kruidentuin – Siberische ginseng ( Eleutherococcus senticosus) is een adaptogen of bufferkruid. Het helpt je te dragen wat je dragen moet. Russen gaven het mee aan hun kosmonauten en duikbootbemanning. Het verhoogt onder andere de weerstand en het uithoudingsvermogen en voorkomt depressiviteit. Uit de spreekkamer – Galblaas: verwijderen of niet? – Vermoeidheid na bypass – Slokdarmspasme
NTTT-arts Ann van Veen gaf op de MMV-ledendag in Dongen op 5 november college over epigenetica: een laag bovenop de genen die te beïnvloeden is met leefstijl. En dat is goed nieuws. ‘Met gezond gedrag kan je je vervuilde genen weer schoon krijgen.’‘U b …
Peter Gooijer (59) vertelde op 5 november in Dongen over de diagnose die hij in 2018 kreeg: een agressieve prostaattumor met meerdere kapseldoorbraken en een kans van 6 procent dat het niet was uitgezaaid. Een palliatieve behandeling was het behandelad …
‘Ik sta hier als moeder van een dochter die ziek is geweest’, zei Pia de Jong. Op de ledendag op 5 november in Dongen vertelde ze het verhaal van haar dochter Charlotte die met myeloïde leukemie geboren werd, nauwelijks overlevingskans leek te hebben, …
De ledendag in Dongen trok een volle zaal. Emotioneel en sterkend waren de lezingen van Pia de Jong en Peter Gooijer die vertelden over hun persoonlijke ervaringen met kanker. In de middag gaf NTTT-arts Ann van Veen college over epigenetica: wat kunnen …
