Nabootsend vasten staat de laatste jaren enigszins in de wetenschappelijke belangstelling. Maar hoe zit het met echt vasten? Twaalf vrijwilligers waren bereid om voor de wetenschap zeven dagen lang niets te eten en alleen water te drinken. Behalve dat een week hongeren een aantal kilo’s lichaamsgewicht kostte, traden er duidelijke veranderingen op in meer dan een derde van de drieduizend eiwitten die onder de loep genomen werden.
Dat de ‘eiwitprofielen’ als gevolg van de totale calorierestrictie veranderden is geen verrassing. Ook het feit dat deze veranderingen verder gaan dan alleen aanpassingen rond de energiehuishouding (‘in de richting van een systemische respons’), is eerder gerapporteerd. Opvallend aan het experiment was dat deze veranderingen pas na drie dagen optraden.
‘Later dan we van tevoren verwachtten’, zegt onderzoeker Claudia Langenberg op de website van de Queen Mary University of London. De omschakeling naar vetverbranding duurde twee tot drie dagen. Na een week waren de deelnemers gemiddeld een kleine zes kilo lichter. De helft daarvan was vet, de andere helft ‘lean body mass’, oftewel vetvrije massa. Drie dagen na het breken van de vast was het leeuwendeel van deze vetvrije massa weer terug; het lichaamsvet (nog) niet.
Therapeutische voordelen in pillen vangen?
Op het niveau van de eiwitten wezen de veranderingen in de richting van potentiële therapeutische voordelen van vasten bij hart- en vaatziekten en reumatoïde artritis, valt in vaktijdschrift Nature Metabolism te lezen. Verder kenmerkte het vasten zich versterkt in ‘extracellulaire maxtrixproteïnen in verschillende delen van het lichaam’. Matrixproteïnen vormen de ondersteunende structuren waarin gespecialiseerde cellen hun werk doen. ‘Extreme veranderingen’ hadden plaatst ‘in het brein-specifieke matrixproteïne tenascin-R’. Het verdwijnen van de eiwitten uit deze structuren is, denken de onderzoekers, mogelijk de oorzaak voor het verlies aan vetvrije massa.
De door het vasten ontstane veranderingen in eiwitten brachten de onderzoekers in verband met ‘bijna 500 ziekten en gezondheidsuitkomsten’. Waarbij deze uitkomsten niet altijd eenduidig bleken. Zo waren er tegelijk positieve en negatieve signalen van verlengd vasten voor de botgezondheid. Wat dit in de praktijk allemaal betekent, zal toekomstig onderzoek duidelijk moeten maken.
Volgens de auteurs concludeert het bestaande onderzoek naar intermitterend vasten – nabootsend vasten – dat deze methoden geen voordelen bieden boven calorierestrictie. Het is onwaarschijnlijk dat een regime van zeven dagen hongeren erg populair zal worden. Dat is ook niet wat het internationale onderzoeksteam lijkt te beogen. ‘Onze resultaten vergroten ons begrip van langdurig vasten bij mensen (…) die gerichte therapeutische modulatie kan informeren.’
Mede-onderzoekers Maik Piezner zegt het duidelijker: ‘We hopen dat deze bevindingen informatie kan geven over de vraag waarom vasten in sommige gevallen van voordeel is. Dat is dan te gebruiken om behandelingen te ontwikkelen die patiënten aan kunnen.’
Nabootsend vasten
Nabootsend vasten (fasting mimicking) is een lichte variant van echt vasten waar de laatste jaren onderzoek naar gedaan wordt. Vorig jaar berichtte MMV over een Nederlandse klinische studie van start naar het effect van nabootsend vasten bij de behandeling van borstkanker.
Een artikel over preklinisch bewijs voor nabootsend vasten en intraveneus vitamine-C bij de behandeling van kanker en een lang video-interview met Valter Longo staat hier. En hier een artikel, plus video-interview, over tijdbeperkt eten; een andere vorm van nabootsend vasten.
Beeld: Arek Socha
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
