De diagnose kanker kan overweldigend zijn, weet huisarts dr. Nynke van der Zijl. Je kunt je uit het veld geslagen, angstig en moe voelen. Je wordt geleefd door afspraken in het ziekenhuis, terwijl je ondertussen worstelt met je emoties en met die van mensen om je heen. Van der Zijl ontwikkelde een notitieboek dat helpt overzicht te houden in de ‘storm’ die ontstaat als je de diagnose kanker krijgt.
Het idee groeide vanuit twee ervaringen. Enerzijds zag Nynke van der Zijl in haar praktijk de behoefte van mensen aan overzicht en regie bij de diagnose kanker. Anderzijds ondervond ze eerder in haar leven zelf hoe moeilijk het is om rationeel te blijven en overzicht te houden als er tegelijkertijd heftige emoties spelen. Dat was toen haar schoonvader de diagnose nierkanker kreeg. Hij overleed na een ziekbed van twee maanden. ‘Ik kwam erachter hoe slecht je brein dingen opslaat in zo’n heftige periode. Achteraf had iedereen in de familie andere versies van de gebeurtenissen. Zoals over op welk moment we naar het ziekenhuis gingen, maar ook bijvoorbeeld over de overwegingen die we hadden bij de keuze voor het wel of niet starten met immunotherapie.’
‘Schrijven helpt je gebeurtenissen verwerken’
Een notitieboek geeft overzicht en daarmee krijg je de regie terug in deze ‘storm’ die ontstaat na een heftige diagnose als kanker. ‘Schrijven helpt je de gebeurtenissen te verwerken en in je brein te integreren. Je kunt zaken hierdoor beter afronden, maar bijvoorbeeld ook teruglezen hoe de volgorde van gebeurtenissen was, wat een arts zei in een gesprek, en hoe je jezelf er toen bij voelde.’
Het notitieboek is echter meer dan een logboek alleen. Van der Zijl zette ook informatie over leefstijladviezen bij kanker op het gebied van voeding, beweging, ontspanning en slaap op een rij om het bewustzijn daarover te vergroten. ‘Gezonde voeding zorgt voor energie voor je lichaam. De strijd die je lichaam voert tegen de tumor vraagt om deze extra energie. Met de juiste voeding kun je je lichaam dus ondersteunen.’
Tip 1: eet vers, onbewerkt en gevarieerd
De adviezen komen overeen met de voedingsrichtlijnen van MMV. Tip nummer 1 is dat je vers, onbewerkt en gevarieerd moet eten. Tip 2 is dat de voorkeur uitgaat naar langzame koolhydraten en dat snelle koolhydraten zoveel mogelijk vermeden moeten worden. Tip 3: ‘Ga voor groente, fruit en peulvruchten.’ Verder raadt de huisarts aan zoveel mogelijk te kiezen voor natuurlijke eiwitten en vetten, bewerkt vlees te vermijden en water, thee en koffie te drinken.
In het boek legt Van der Zijl in heldere bewoordingen uit hoe voeding werkt in het lichaam en wat het verschil is tussen koolhydraten, eiwitten en vetten. “In mijn spreekkamer stellen veel mensen de vraag wat ze zelf kunnen doen om de tumorgroei te remmen en de behandeling zo goed mogelijk te ondergaan.’
Daar is de afgelopen jaren steeds meer over bekend geworden, maar veel mensen weten deze informatie niet te vinden. ‘Soms zorgt de behandeling tegen kanker bijvoorbeeld voor mondklachten, zoals pijn, moeite met kauwen of slikken.’ In het boek verwijst ze naar websites met recepten en tips die hierbij kunnen helpen. Naast voeding vind je er ook informatie over de andere leefstijlfactoren: beweging, slaap, ontspanning en complementaire zorg.
‘Je zorgt voor rust en ruimte in je hoofd’
‘Maar dat deel moest niet te dik worden”, zegt ze. “Het moest vooral een logboek blijven, waarin het eigen proces centraal staat.” Na de eerste informatieve pagina’s volgen drie delen die met een kartonnen tab van elkaar gescheiden zijn. Een gedeelte ‘logboek’, ‘vragen aan je behandelaar’ en ‘belangrijke gedachten’.
In het logboek kan je noteren wat er op welke dag is gebeurd. “Door alle emoties die je ervaart, slaan je hersenen de details van zo’n gebeurtenis vaak niet helemaal goed op. Als je er direct een verslag van maakt, kun je het later nog eens teruglezen. Dit zorgt voor rust in je hoofd.’
De vragen die tussen de afspraken door in je opkomen, kunnen worden genoteerd in het gedeelte daarna. ‘Om te voorkomen dat je ze vergeet’, zegt Van der Zijl. Dat geldt ook voor de gedachten die er zijn. ‘Gedachten die steeds terugkomen zijn belangrijk. Door ze op te schrijven, geef je het letterlijk een plekje en zorg je voor ruimte in je hoofd.’
Antwoord op de vraag: ‘Wat kan ik zelf doen?’
Ze gaf het boek in eigen beheer uit in een bescheiden oplage van 300 exemplaren. Inès von Rosenstiel, kinderarts en pionier op het gebied van Integrative Medicine, las mee en gaf feedback. ‘Ik ken Inès van mijn promotieonderzoek bij het Diabetes Centrum bij het VUmc waar ik onderzoek deed aan een bloeddrukmedicijn. Tijdens de opleiding Integrative Medicine van de AIM liep ik stage bij Inès op de poli voor Integratieve Oncologie. Ik vond het interessant om te zien hoe zij antwoord en ondersteuning gaf op de vraag die veel patiënten stellen: wat kan ik zelf doen?’
‘Veel mensen zijn gemotiveerd om met leefstijl aan de slag te gaan’
‘Je hoort vaak het vooroordeel dat mensen het liefst een pil willen voor hun probleem of ziekte. Dat herken ik niet. Als je in gesprek gaat en uitlegt wat er mis gaat in het lichaam, merk ik dat mensen gemotiveerd zijn om stap voor stap leefstijlverbeteringen aan te brengen in hun leven.’
Van der Zijl werkt momenteel aan een nieuwe versie van het zorglogboek, aangevuld met informatie over stoppen met roken en hoe het verder gaat na de behandeling. Ze groeide op in het Drentse Norg waar haar vader huisarts was. ‘Daar zag ik hoe mooi het vak is. Ik vind het bijzonder dat je als huisarts mee mag lopen in het leven van mensen en hun vertrouwen mag ontvangen. Hoewel het beroep enorm is veranderd, kan ik het vak uitoefenen zoals ik dat wil.’
Notitieboek – regie nemen in de storm’
141 pagina’s
Kosten €17,50 (incl. verzendkosten)
Bestellen via www.zorglogboek.nl
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
