Dieronderzoek toont hoe een veelgebruikt conserveermiddel een ravage aanricht in de darmflora. Met darmontsteking tot gevolg. ‘Gegeven het potentieel voor darmschade, zou de veiligheid van triclosan en gelijksoortige stoffen opnieuw overwogen moeten worden’, stellen de onderzoekers.
Yogamatjes, sportkleding, huishoud- en kantoorartikelen, schoonmaakmiddelen, medische implantaten, cosmetica en tandpasta. De gemiddelde consument maakt een goede kans in contact te komen met triclosan. De fris geurende substantie is populair als conserveer- en, indien hoger gedoseerd, als ontsmettingsmiddel.
Volgens de publieksvoorlichting van het ministerie van Volksgezondheid waarzitwatin.nl ontstaat in de media ‘soms ophef over de veiligheid en het gebruik van triclosan’. De site noemt de maximale dosering van 0,3 procent die de EU hanteert voor gebruik in zeep, douchegel, gezichtspoeders, deodorant, nagelproducten en tandpasta ‘bij normaal gebruik veilig voor zowel baby’s, kinderen en volwassen’.
Als desinfectiemiddel raadt de overheid het af ‘omdat het gebruik geen aantoonbare gezondheidswinst oplevert’, terwijl ‘er nog veel discussie is over triclosan en resistentieontwikkeling’. Maar de ontwikkeling van resistente schimmels en bacteriën is niet het enige waar wetenschappers zich zorgen om maken.
Colitus en darmkanker
De discussie zou ook moeten gaan over het effect van triclosan en aanverwante stoffen op de dikke darm, betoogt een internationaal onderzoeksteam onder leiding van de University of North Carolina at Chapel Hill deze week in Nature Communications. Met een serie experimenten bouwde het team voort op eerder onderzoek waarin triclosan – voor de mens relevante hoeveelheden – bij muizen colitis veroorzaakte en in een later stadium ook kanker in de dikke darm.
Het huidige onderzoek verklaart hoe dat mogelijk is. Want een toxisch effect ligt helemaal niet zo voor hand. Niet voor niets geldt dat inname via mond niet toxisch is. Dat is omdat triclosan al snel na binnenkomst door de lever wordt omgezet – gemetaboliseerd – in een onwerkzame stof. Dat geldt ook voor binnenkomst via de huid en longen. Hoe is het dan mogelijk dat onderzoek uit 2016 bij ongeveer driekwart van de Amerikanen toch triclosan in de urine vond?
Dat heeft alles te maken met de activiteit van overigens goedaardige buikbacteriën. Dat maakten de onderzoekers aannemelijk met behulp van muizen met steriele darmen. Deze hadden geen probleem met de triclosan in hun voer en de stof was ook niet in de ontlasting terug te vinden. Vervolgens detecteerden de wetenschappers door darmbacteriën geproduceerde enzymen die het onschuldige triclosametaboliet terugbrengen in de actieve vorm.
Laboratoriumexperimenten op weefsels en proefdieren brachten het aantal verdachte enzymen terug tot enkele varianten uit de verdachte groep. Die uitkomsten werden gecheckt door de productie van deze enzymen in proefdieren uit te schakelen, waarop ze geen actieve triclosan meer uitscheiden en ook geen darmontsteking kregen.
Het feit dat niet elk microbioom deze enzymen produceert – en waarschijnlijk ook niet allemaal in dezelfde hoeveelheden – verklaart de verschillende ‘vatbaarheid’ van mensen voor triclosan. De negatieve gezondheidseffecten reiken waarschijnlijk verder dan alleen colitis en de daaruit voortvloeiende hogere kans op colonkanker. Refererend naar bevolkingsonderzoek noemen de auteurs van studie in Nature Communication: ‘Onder de gezondheidsproblemen die in verbinding gebracht worden met triclosan zijn een verhoogd risico op astma en allergieën, veranderde immuunreacties, verstoring van endocriene (hormoon) functies en een toename in de ontwikkeling van antibioticaresistentie.’
De snel toenemende kennis met betrekking tot het microbioom en de steeds breder beschikbare technologie om deze gecompliceerde interacties te onderzoeken, maakt het waarschijnlijk dat in de nabije toekomst meer veilig geachte chemische componenten van hun voetstuk vallen. Zo berichtte MMV recent over de ontwrichtende werking van E422 op de buikbacteriën van een groep gezonde vrijwilligers.
Beeld: StockSnap
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
