De politieke, maatschappelijke en commerciële hoop op de spoedige komst van een coronavaccin verontrust Jaap Goudsmit. ‘De veiligheid staat altijd enorm onder druk op het moment dat zich iets nieuws voordoet’, waarschuwde de epidemioloog en viroloog gisteravond bij Zomergasten.
Als aids-onderzoeker van het eerste uur en later als technisch directeur van het biotech-bedrijf Crucell, weet Goudsmit uit ervaring hoe tijdrovend de ontwikkeling van een veilig vaccin is. ‘Voor Hepatitis B heeft het dertig jaar geduurd en het snelste vaccin is in zes a zeven jaar ontwikkeld.’ Tegen HIV is er nog altijd geen vaccin en de kans dat dit alsnog gebeurt is klein.
‘Anti-vaxxers’
Met name de veiligheid is een heet hangijzer: ‘Het is gemakkelijk te onderzoeken of een kandidaat-vaccin werkt. Maar het is heel moeilijk te onderzoeken of het veilig is in de dosis waarin het werkt.’ Snelheid gaat ten koste van veiligheid, betoogt Goudsmit. ‘Maar veiligheid is een criterium van de hoogste orde. De effecten van een slecht vaccin kunnen dramatisch zijn. Dodelijk.’
Daarbij zou een slecht coronavaccin de toch al afkalvende vaccinatiebereidheid in West-Europa geen goed doen. ‘Zie je wel, zouden anti-vaxxers zeggen, het helpt niet en je wordt er nog ziek van ook’, vat Janine Abbring het probleem samen. Goudsmit: ‘En dan zouden ze in dit geval nog gelijk hebben ook.’
Wat als?
Niet alleen een onveilig vaccin heeft dramatische gevolgen, de maatregelen om de verspreiding van SarsCov-2 tegen te gaan hebben dat ook. De economische en sociale gevolgen drukken bovendien het zwaarst op de zwaksten in de samenleving. ‘Wat als het nog jaren gaat duren voor er een vaccin is? Wat als het helemaal niet lukt? Ik vind het belangrijk dat we over die vraag gaan nadenken.’
Scherp omlijnde ideeën over een toekomst met corona spreidde Goudsmit niet tentoon. Hij leek te suggereren dat de jeugd – die nauwelijks gevaar loopt – haar vrijheden terugkrijgt en dat de ouderen zich in acht nemen. Medisch onderzoek moet zich vooral richten op groepen die het meeste gevaar lopen. Ook bracht hij het thema preventie ter sprake, zonder daar concrete thema’s te benoemen.
De achterflap van zijn in november te verschijnen boek – ‘In strijd met het coranvirus. Het begin van een nieuw tijdperk’, geeft een aanzet: ‘Deze pandemie is een stress test voor ons als mens. Het is een breuk met onze recente geschiedenis, een tijd waarin we in slaap gesust werden. We werden dikker en dus gevoeliger voor het virus. Er kwam steeds meer kooldioxide, methaan en stikstofdioxide in de lucht, waardoor onze longen slechter werden een het virus meer schade kan aanrichten.
Virussen zijn een belangrijke graadmeter om te weten of we klaar zijn voor de toekomst, waar klimaatrampen op ons wachten. Het toont onze reactiesnelheid aan. Hoe snel we in staat zijn te reageeren op onverwachte gebeurtenissen. Daar zal het allemaal om draaien in het nieuwe tijdperk dat is aangebroken.’
De Zomergasten-aflevering met Jaap Goudsmit is nog tot en met zaterdag terug te zien op en daarna terug te luisteren als podcast.
Beeld: Zomergasten
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
