Ook als er uitzaaiingen in de poortwachtersklier blijken te zitten die groter zijn dan twee millimeter, is het veilig om de rest van de lymfeklieren niet uit de oksel te verwijderen. Een grote klinische studie wees uit dat de vrouwen zonder zo’n okselkliertoilet even hoge overlevingskansen hadden. Tegelijk hadden ze minder vaak last van lymfoedeem.
Bij een borstkankeroperatie kunnen ook een of meer poortwachterklieren worden verwijderd. Dat is de lymfeklier waar vocht uit de tumor als eerste terecht komt. Mocht de tumor uitzaaien dan is dat hier als eerste te zien. Of alle lymfeklieren in de oksel verwijderd worden, hangt af van de toestand in de poortwachterklier. Deze hoeft niet brandschoon te zijn om een okselkliertoilet (okselklierdissectie) te voorkomen.
Tot nu hanteren veel Europese landen de regel dat geen verdere operatie nodig is als de uitzaaiingen in de poortwachterklier(en) niet groter zijn dan twee millimeter. ‘We willen minder uitvoerige ingrepen uitvoeren om patiënten problematische bijwerkingen te besparen’, zegt Jana de Boniface. De borstkankerchirurg en onderzoeker aan het Zweedse Karolinska Institutet gaf leiding aan een klinische studie die moest uitwijzen of het veilig is om van het okseltoilet af zien als de metastasen groter dan twee millimeter zijn.
Aan de studie namen tussen 2015 en december 2021 in totaal 2.540 patiënten uit vijf Europese landen deel. Ze hadden allemaal een of twee grotere uitzaaiingen in een of meerdere poortwachterklieren. Iets minder dan de helft van hen werd aangewezen voor een okseltoilet, bij de rest mochten de lymfeklieren in de oksel blijven zitten. Beide groepen ondergingen daarnaast een aanvullende behandeling volgens de nationaal geldende richtlijnen. Meestal (in negentig en 88 procent van de gevallen) betrof dat bestraling, meldt de samenvatting van de studieresultaten in the New England Journal of Medicine.
Overleving en oedeem
Voor de kans op progressievrije overleving maakte het nauwelijks iets uit. De geschatte vijfjaarsoverleving (de opvolgduur liep uiteen van anderhalve maand tot 94,5 maanden, bij een mediane opvolgduur van 46,8 maanden) was bij de ‘alleen-poortswachterkliergroep’ zelfs nog een fractie beter: 89,7 procent om 88,7 procent.
Duidelijk groter waren de voordelen op vlak van de bijwerkingen. De lymfeklieren zijn niet alleen van belang voor een optimale werking het immuunsysteem, ze voeren ook vocht af. Een beperking van die capaciteit kan tot opeenhoping van vocht – oedeem – leiden. Een eerdere analyse van dezelfde onderzoeksgroep had al geleerd dat dertien procent van deelnemers bij wie het okseltoilet was uitgevoerd, te kampen hadden met ‘serieuze tot zeer serieuze problemen met hun armfunctie’. In de groep bij wie een of meer poortwachtersklieren waren verwijderd was dat vier procent.
‘Naar onze beoordeling is het veilig om van een okseltoilet af zien zolang er niet meer dan twee macrometastasen in de poortwachtersklieren’, vat Jana de Boniface samen. ‘Dit resulteert in minder arm-gerelateerde complicaties.’ Deze uitkomsten zijn inmiddels in de Zweedse richtlijnen opgenomen.
Foto door Healthy Living
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
