Voor het eerst in dertig jaar daalde het aantal kankerdiagnoses. In 2020 is 115.000 keer de diagnose kanker gesteld, een daling van 4.000 ten opzichte van 2019. De daling is veroorzaakt door uitstel van (huis)artsbezoek, het tijdelijk stopzetten van de bevolkingsonderzoeken en afschaling van de zorg.
Dat blijkt uit cijfers die het Integraal Kankercentrum Nederland publiceerde op Wereldkankerdag, 4 februari. De daling was het grootst bij borstkanker, darmkanker en prostaatkanker.
In maart tot en met mei zijn er bijna een kwart minder kankerdiagnoses gesteld dan gebruikelijk. Vanaf de zomer kwam de reguliere zorg weer op gang en werd bij veel kankersoorten de in het voorjaar ontstane achterstand in diagnoses ‘ingelopen’ tot 3,5 procent aan het einde van 2020. De sterke daling in aantal diagnoses borstkanker heeft vooral te maken met de tijdelijke onderbreking van het bevolkingsonderzoek.
WHO: ‘dramatische gevolgen’
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie heeft de coronapandemie ‘dramatische’ gevolgen voor kankerpatiënten in Europa. In de Europese regio van de WHO bevinden zich 53 landen, waaronder ook staten in Azië. In bijvoorbeeld Kirgizië daalde het aantal kankerdiagnoses tijdens de eerste lockdown met 90 procent. In Nederland en België ging het in het voorjaar om een daling van 30 tot 40 procent. Een late diagnose kan de overlevingskansen negatief beïnvloeden. Ook krijgen sommige landen, volgens een woordvoerder, te maken met tekorten aan kankermedicatie. De WHO spoort autoriteiten aan om in te zetten op preventie en vroege opsporing van kanker.
Het IKNL onderzoekt de gevolgen van de COVID-19-epidemie op het aantal kankerdiagnoses in samenwerking met pathologiedatabase PALGA en DHD. ‘Vertraging in diagnoses zou op termijn kunnen leiden tot een toename van tumoren met een hoog stadium, met bijbehorende zwaardere behandeling’, aldus het nieuwsbericht. Of dat effect zal optreden en welke gevolgen dat heeft voor de kwaliteit van leven en kans op overleven wordt door IKNL samen met andere onderzoekers, zorgverleners en vertegenwoordigers van patiënten onderzocht.
Fout-positieve uitslagen
‘Wat zou het mooi zijn als die 1.700 borstkanker diagnoses die minder zijn gesteld, precies die vrouwen zijn waarvan we weten dat ze er nooit aan zouden zijn overleden. Ook niet als de kanker nooit ontdekt zou zijn. Dan hebben we 1700 vrouwen behoed v onnodige behandeling’, reageert Cor de Kroon, gynaecoloog-oncoloog van het Leids Universitair Medisch Centrum op 3 februari via Twitter op het persbericht.
De Kroon doelt daarmee op de fout-positieve uitslagen die voorkomen uit de bevolkingsonderzoeken. In zijn boek ‘Overleven’ is arts, antropoloog Ivan Wolffers ook kritisch op dit fenomeen. In een interview in Uitzicht, ledenmagazine van MMV, vertelde hij in december 2020: ‘De tests zijn niet goed genoeg. Ze brengen veel vals-positieve uitslagen met zich mee. Dan heb je dus geen kanker. Maar vals-positief of niet: je gaat in dezelfde tredmolen vol spanning en maatregelen die ingrijpen op je lichamelijke integriteit.’
‘In de gescreende groep worden tien keer zoveel tumoren gevonden en behandeld, terwijl de sterfte bij de gescreende en niet gescreende vrouwen gelijk is. Voor het voorkomen van sterfte van één vrouw moeten er tien anderen ook behandeld worden. Die vrouwen en hun familie had dit hele circus – van chirurgie, bestraling, chemo, en psychologische belasting – bespaard kunnen blijven. Bij elkaar ervaren die tien vrouwen meer jaren verlies van levenskwaliteit dan die ene vrouw er uiteindelijk door vroege opsporing bij krijgt. Bij zulke screenings waarbij iedere vrouw opgeroepen wordt, berokken je meer schade dan dat je levens redt.’ Lees hier het interview met Wolffers in Uitzicht.
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
