Combinatie ontstekingsremmende voeding en beweging versterkt anti-kankereffect

‘Een van de meest gestelde vragen van patiënten is wat ze naast hun behandeling zouden moeten doen om hun risico op terugkeer van de kanker verminderen en hun kans op overleven te maximeren.’ Met de nieuwste studieresultaten in de hand kan dr. Sara Char van Harvard’s Dana-Farber Kankerinstituut haar patiënten ontstekingsremmende voeding en beweging adviseren. Dankzij een studie die mede gefinancierd werd door een grote farmaceut.

Dat zit zo: het ontstaan van kanker en de terugkeer ervan wordt in verband gebracht met ontsteking, al dan niet laaggradig. Dat is zeker ook het geval bij darmkanker. In 2010 startte een studie met een paar duizend mensen die na hun darmkankeroperatie drie of zes maanden een combinatiechemo kregen (FOLFOX) al dan niet met een relatief nieuwe ontstekingsremmer. Elf jaar later publiceerden de onderzoekers hun bevindingen in JAMA.

Drie jaar aanvullend gebruik van de ontstekingsremmer, een COX-remmer met de stof celecoxib, bleek geen statistisch overtuigend effect te hebben op de ziektevrije overleving en ook niet de algemene overleving. Niet relevant voor dit verhaal maar toch vermeldenswaardig, is dat een regime van 3 of 6 maanden FOLFOX (fluorouracil, leucovorin en oxaliplatin) net niet gelijkwaardig was. De 5-jaarsoverleving was bij drie maanden gebruik 82,6 procent, tegen 83,6 procent na zes maanden chemo. Wat veel meer helpt, blijkt uit de analyse die Sara Char tijdens het jaarlijkse congres American Society of Clinical Oncology (ASCO) presenteerde, is leefstijl.

EDIP

Char en haar collega’s doken in de data van de 2.524 deelnemers aan de studie en selecteerden degenen die twee keer een uitvoerige vragenlijst over hun voedingsgewoonten hadden ingevuld en die daarnaast informatie hadden gegeven over hun fysieke activiteit.

Uit de lotgevallen van deze 1.625 mannen en vrouwen kwam een duidelijk relatie tevoorschijn met de kwaliteit van hun dieet. De maatstaf die ze gebruikten was de EDIP (‘Empirisch Dieetafhankelijk Inflammatoir Patroon’). De EDIP geeft een score op basis van negen voedselgroepen die ontsteking bevorderen en negen groepen die ontsteking tegengaan. Zie dit artikel voor meer informatie over de EDIP.

Een hoge de score geeft aan dat een voedingspatroon ontstekingsbevorderend is. En dat gaf in deze groep een duidelijk overlevingsnadeel. De twintig procent met hoogste EDIP-score – ontstekingsbevorderend dus – hadden een 87 procent groter overlijdensrisico ten opzichte van de twintig procent met laagste score. Ook was er een trend naar betere kansen op een ziektevrije overleving voor de ontstekingsremmende eters, maar die was na correctie voor onder meer sociaaleconomische status statistisch niet sterk genoeg.

Hoewel het effect van aspirine in de oorspronkelijke opzet niet onderzocht werd, mochten de deelnemers het wel beperkt gebruiken. Maximaal drie keer per week, maximaal 100 milligram acetylsalicylzuur. Omdat dat gebruik ook is geregistreerd  en omdat er sterke aanwijzingen zijn dat aspirine/acetylsalicylzuur uitzaaiingen bij darmkanker tegengaat, rekenden Char en haar collega’s in hun heranalyse ook uit of aspirine iets aan de uitkomsten veranderde.

Daar tekende zich inderdaad een trend af, al was deze statistisch niet significant. Een hogere EDIP met aspirine gaf een 60 procent hoger overlijdensrisico terwijl hoge EDIP zonder aspirine een honderd procent hoger risico gaf. Lichaamsbeweging leverde de ongezondere eters wel een statistisch overtuigend voordeel op.

EDIP + beweging

Dat voordeel was echter het grootst bij de tachtig procent met de lagere EDIP-scores. Als zij wekelijks een lichamelijke inspanning leverden die overeenkwam met minstens vijf stevige wandelingen van een half uur, hadden zij gemiddeld een 68 procent lager overlijdensrisico vergeleken met de twintig procent ontstekingsbevorderende eters als deze minder lichaamsbeweging kregen.

‘Degenen die de beste overlevingskansen hadden, waren patiënten die zich fysiek meer inspanden en daarbij een minder inflammatoir dieet consumeerden’, vat Char de bevindingen samen.

De observationele studie van het Dana-Farber Kankerinstituut werd tijdens dezelfde sessie van ASCO-jaarcongres gepresenteerd als de beweegstudie waarover MMV eerder berichtte. Die interventiestudie toonde een duidelijk overlevingsvoordeel voor stadium III darmkankerpatiënten die meededen aan een beweegprogramma.

‘Deze veelbelovende observationele studie suggereert een krachtige synergie tussen ontstekingsremmende voeding en beweging bij stadium III colonkanker’, becommentarieert Julie Gralow, vice-voorzitter van de ASCO de uitkomsten. ‘In essentie is het nodig dat wij als artsen een gezond dieet en lichaamsbeweging voorschrijven.’

Beeld: naar een optimaal ontstekingsremmend dieet met MMV’s Voedingswijzer