Het kan niet anders of de columnbundel ‘Wat je niet doodt, maakt je sterker’ leidt bij lezers tot opgelucht ademhalen. En het biedt handelingsperspectief. De titel is bovendien geniaal, vindt voedings- en natuurgeneeskundige Rineke Dijkinga. Zij las het boek en schreef deze recensie. ‘Dit boek geeft je een rugzak vol bagage om het gesprek aan te gaan.’
Hoe meer je van iets weet, des te genuanceerder je oordeel erover is. Hoe minder je ervan afweet, hoe ongenuanceerder je erover praat. Dat las ik eens in een artikel van René Diekstra over de wet van de cognitieve complexiteit. Een beetje zoals de ironische quote: ‘Slechts weinigen denken, velen houden er een mening op na.’
Als het om serieuze zaken gaat die onze gezondheid raken, vind ik de ongenuanceerde blik lastig. Soms zelfs pijnlijk of schrijnend. Ik denk dat iedereen dat wel een beetje herkent. Sta je bij de kassa te wachten en dan hoor je iemand luidruchtig roepen: ‘Ik eet alles met zoetstoffen, véél gezonder dan suiker.’ En zulke uitroepen hoor ik ook vaak over cholesterol en verzadigd vet. Nog steeds mijden veel mensen om me heen vet en cholesterol, uit angst voor overgewicht of hart- en vaatziekten, terwijl dit verband al vaak weerlegd is in grote onderzoeken.
We staan vaak met de mond vol tanden
Ik hoor op elke training die ik geef dat mensen graag hun mond willen opendoen. Maar…. vaak een beetje met de mond vol tanden staan. Veel mensen hebben echt wel door dat oneliners, krantenkoppen en snelle berichten te simplistisch, eenzijdig of te kort door de bocht worden uitgelegd. Maar vaak hebben we te weinig ‘bagage’ om het te pareren. De bundel ‘Wat je niet doodt, maakt je sterker’ geeft je een rugzak vol bagage. Niet om in gesprekken de strijd aan te gaan, te polariseren of om mensen van een gelijk te overtuigen. Maar simpelweg omdat zoiets complex als onze gezondheid en welzijn niet met een visie of oneliner te vangen zijn. Zoals Cees Buisman schrijft: ‘Veel zaken zijn niet complexer dan we denken, maar complexer dan we kunnen denken.’
Complexe materie zoals gezondheid en ziekte zijn bij uitstek het terrein van de wet van de cognitieve complexiteit. Daarom zou het fantastisch zijn als iedereen met interesse in gezondheid dit boek leest, vind ik. Ik denk dat bijna iedereen wel een aantal van bovenstaande voorbeelden kan oproepen. Dingen die zo vaak gezegd worden dat we ze als waarheid aannemen. Zonder nog na te denken of het echt zo is. René Diekstra oppert dat we dit misschien ook wel prettig vinden: een pasklaar antwoord op ingewikkelde zaken, dan hoeven we daar niet meer over na te denken.
Een versimpeling van zaken maakt ons niet sterker
Een grote versimpeling van zaken en daarmee ook een simpele oplossing – vaak in de zin van symptoombestrijding- doodt ons misschien niet. Maar het maakt ons ook zeker niet sterker.
Dus ook figuurlijk gezien vind ik de titel van dit boek geniaal. In de columnbundel (met 48 columns in totaal) houdt prof. dr. Frits Muskiet ‘klassieke aannames’ over vet, cholesterol, visolie, preventief borstonderzoek, lactose-intolerantie, homeopathie, Long-Covid, trendy diëten als veganisme en het ketogene dieet tegen het wetenschappelijke onderzoekslicht. Het kan niet anders dan dit voor veel lezers leidt tot opgelucht ademhalen. En het biedt handelingsperspectief! Dat ze met voeding, leefstijl of supplementen actief aan de slag kunnen gaan. Zeker omdat er nog zoveel wetenschappelijke consensus ontbreekt als het om grote medische problemen gaat. ‘Nu beginnen met gezonder leven is zinvoller dan wachten op wetenschappelijke consensus’, aldus Frits Muskiet in het inleidende interview.
Frits Muskiet pluist alles grondig na: klopt die bewering wel?
Om tegenwicht te geven aan (vaak achterhaalde) paradigma’s hebben we mensen als Frits Muskiet nodig, die alles grondig napluizen. Klopt het wel zoals de krantenkop of dat onderzoek beweert? We hebben ook mensen als Rineke Wisman nodig die het in begrijpelijke mensentaal aan ons kunnen presenteren. Ik ben hen dankbaar voor dit boek: niet alleen voor het napluizen en het uitgeven, maar ook voor de moed om dit boek te publiceren. Een andere kijk op issues waarover de hele maatschappij het eens lijkt te zijn vergt heel veel moed. Omdat je veelal je hoofd op het figuurlijke hakblok legt als je er iets anders over beweert.
Zullen wij dan met z’n allen deze dapperheid belonen door de inhoud van dit boek bespreekbaar te maken? Als er weer iemand aan tafel roept: ‘Nee, ik mag geen ei, ik heb last van mijn cholesterol.’ Dat wij dan zo dapper zijn om te zeggen: ‘Wie weet is cholesterol alleen de boodschapper dat er iets aan de hand is in ons vaatsysteem, maar niet de moordenaar waar wij hem allemaal voor aanzien. Lees het boek van professor Muskiet en Rineke Wisman maar eens.’ Door ook andere kanten van paradigma’s weer bespreekbaar te maken is er een wereld te winnen, is mijn optiek. Je hebt met dit boek de tools in handen om dat te gaan doen.
NB. Wat mij betreft hadden de columns soms net iets langer mogen zijn. Precies twee bladzijdes voor zulke prachtige verhalen en metaforen is kort. Complexe dingen proberen te doorgronden die zo’n impact op onze gezondheid en welzijn hebben, daar mogen best een paar zinnen, een bladzijde meer en iets meer leestijd aan besteed worden. De geniaal gevonden slotzinnen in elke blog zouden dan wellicht nog beter ‘landen’ bij de lezer.
Rineke Dijkinga
Lid van MMV? Bestel het boek hier voor 10,- euro. Geen lid? Bestel het boek dan hier voor 17,50,– (exclusief verzendkosten).
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
