Klinische studie met maretak rechtvaardigt vervolgonderzoek

Injecties met een extract van maretak is een veel toegepaste complementaire kankerbehandeling. Maar er is weinig goed uitgevoerd klinische onderzoek naar gedaan. In een – naar eigen zeggen – eerste fase I klinische studie ooit, demonstreerden wetenschappers van Johns Hopkins universiteit ‘hanteerbare toxiciteit, ziektecontrole en verbeterde kwaliteit van leven’ met intraveneuze maretakinjecties.

In medicijnonderzoek gaan fase I-studies normaal gesproken om het vaststellen van veilige doseringen en de registratie van bijwerkingen. Dat gebeurt met gezonde vrijwilligers, in de regel jonge mannen. Wat dat betreft zou je het onderzoek van de Amerikanen ook een fase II-studie kunnen noemen, want de 21 deelnemers hadden allemaal gevorderde kanker en minstens één behandelingstraject achter de rug. Bovendien keek deze studie ook naar de werkzaamheid van injecties met maretakextract en geeft het allerlei biologische informatie waar toekomstige studies op kunnen voortborduren.

Wat de onderzoekers betreft, rechtvaardigen hun bevindingen de investering in groter opgezette klinische studies. Want niet alleen werd maretakextract tot doseringen van 600 milligram – drie keer per week – relatief goed verdragen, de hogere doseringen leken ook effectiever in het stabiliseren van ziekte. Dat wil zeggen dat tumoren ophouden met groeien of zelfs krimpen.

Stabilisatie werd waargenomen in vijf patiënten die één tot zes behandelingstrajecten hadden doorgemaakt. Bij drie patiënten slonk de tumor. Zij hadden twee tot zes eerdere behandelingen doorgemaakt. ‘Hoewel in deze studie geen objectieve responsen geregistreerd zijn’, schrijven de onderzoekers in Cancer Research Communications, ‘werd ziektestabilisatie en tumorverkleining waargenomen bij sommige zwaar behandelde patiënten.’

‘Bovendien werd er bij hogere doseringen een trend waargenomen richting stabilisatie van tumormarkers. Wat suggereert dat hogere doseringen tot betere responsen zou kunnen hebben geleid bij minder ernstig zieke patiënten.’

Kwaliteit van leven

De verbetering van de – zelf-gerapporteerde – kwaliteit van leven hadden eerdere studies ook gerapporteerd. Integratieve kankerklinieken in de VS schrijven preparaten op basis van maretak daarnaast voor ter versterking van het immuunsysteem en om de bijwerkingen van chemo- en radiotherapie te verminderen. Een Cochrane review van gerandomiseerde klinische studies concludeerde dat het bewijs voor deze claims zwak is. Voor het verbeteren van de levenskwaliteit was het bewijs sterker. Voor een levensverlengend effect van maretakbereidingen is geen bewijs.

Laboratoriumonderzoek toont allerlei anti-kankereffecten van maretak. Variërend van het bevorderen van apoptose (celdood), het remmen van de aanleg van bloedvaten naar de tumor en de toename van witte bloedcellen en cytokinen. Maar deze eigenschappen zijn niet in klinische studies onderzocht.

Studiefinanciering

De moeilijkheid van onderzoek met maretak is de grote verscheidenheid van bereidingen en het gebruik van verschillende soorten maretak (groeiend op appelboom, den of eik). Er zijn homeopathische bereidingen in de handel en extracten met gebruik van verschillende extractiemethoden. Daarnaast bestaan er preparaten van afzonderlijke inhoudsstoffen. En dan zijn er nog de verschillende doseringen en toedieningen: oraal, onderhuidse injecties of intraveneus – direct in de bloedbaan.

Dat laatste was het geval in de studie die aan Johns Hopkins Medicine is uitgevoerd. Het gebruikte preparaat was een extract en werd geleverd door de fabrikant, die tevens bijdroeg aan de financiering van het onderzoek. Andere sponsoren waren de National Institutes of Health and Believe Big, een christelijk georiënteerde organisatie met de doelstelling de kloof te overbruggen tussen complementaire en reguliere kankergeneeskunde.

In Uitzicht staan regelmatig interviews met mensen die Maretak-injecties als aanvullende behandeling hebben, zoals ‘vechtersbaas‘ Lisanne Spaander.

Beeld: Wikipedia