Dagelijks muziek luisteren was in een Australische groep senioren gelinkt aan een 39 procent lager risico dement te worden. Daarbij was ook hun risico op het verminderen van hun cognitieve vermogen duidelijk lager. En een klein Amerikaans experiment voedt de hoop dat laagfrequent licht en geluid het verloop van dementie zelfs kan vertragen.
Vergeleken met de senioren die zelden tot nooit muziek luisterden, hadden de dagelijkse muziekluisteraars vanaf de leeftijd van 75 jaar dus een 39 procent lager risico dement te worden. In de samen bijna elfduizend deelnemers tellende bevolkingscohorten met 70-plussers die de wetenschappers van Monash University analyseerden, kwam muziek luisteren daarmee nog iets beter uit dan muziek maken. Dagelijks of bijna dagelijks een instrument bespelen ging namelijk samen met een risicoreductie van 35 procent.
In lijn met het dementierisico daalde met muziek ook het risico op een bovengemiddeld grote vermindering van de verstandelijk vermogens. Dagelijkse muziek luisteren werkte meetbaar positief uit op het behoud van het cognitieve vermogen in het algemeen en het geheugen voor gebeurtenissen – het episodische geheugen – in het bijzonder.
Het procentuele verschil in dementierisico tussen muziekluisteraars en muziekmakers was marginaal. Maar ‘interessant genoeg gaf het luisteren naar muziek een sterkere associatie te zien in met cognitief welbevinden dan het bespelen van een instrument’, schrijven de experts in preventieve gezondheidszorg en mentale gezondheid in International Journall of Geriatric Psychiatry. Eerdere studies deden juist het tegendeel vermoeden. Misschien, zo speculeren is deze uitkomst een statistische toevalligheid, gezien het relatief hoge aantal frequente luisteraars (7.030 deelnemers) ten opzichte van muziekmakers (1.178).
Opleiding had een grotere invloed op de resultaten. Het ‘antidementie-effect’ was het grootst in de groep deelnemers met de hoogste opleiding – gemeten in de aantal jaren educatie. Dit suggereert dat hoger opgeleiden een betere uitgangspositie hebben en dat muziek wellicht een minder groot effect heeft dan de associatie doet vermoeden. Sowieso mag uit dit type onderzoek – dat alleen naar verbanden kijkt – niet uitgelegd worden als bewijs voor een oorzakelijk verband.
Dat muziek daadwerkelijk een gunstig effect op de hersenen kan hebben, toont een pilot-studie onder vijf mensen met beginnende dementie in de Verenigde Staten.
Laagfrequent licht en geluid als Alzheimertherapie
Weliswaar was het geluid dat de vijf proefpersonen dagelijks een uur lang kregen toegediend geen muziek, het beïnvloedde de hersenwerking wel. Het ging om een toon met een frequentie van 40 Herz. Dat is zeer laag, maar wel hoorbaar. Daarbij kregen ze via een paneel met leds tegelijk licht toegediend in dezelfde frequentie. Dat komt neer op licht dat zo snel knippert – 25 keer per seconde – dat de ogen het waarnemen als een ononderbroken wit licht.
Beide zintuigelijke stimulantia helpen het brein in het ‘gamma ritme’. Gammagolven worden in verband gebracht met hersenprocessen als werkgeheugen, aandacht en het koppelen van waarnemingen. Dierexperimenten gaven aanleiding tot het uittesten van deze techniek op mensen en het resultaat rechtvaardigt grotere studies, meldt het nieuwsartikel op de website van het Picpower Institute, de afdeling ‘Leren en Geheugen’ van het Massachusetts Institute of Technology (MIT).
Uit de vijf verschillende soorten cognitieve testen die deelnemers herhaaldelijk maakten, bleek dat drie van de vijf deelnemers na dertig maanden minder verslechterden dan op basis van gemiddelden verwacht mocht worden. In enkele gevallen verbeterden ze zelfs hun eigen score. Wat bovendien tot de verbeelding sprak was dat in twee deelnemers bij wie dit het geval was, ook de hoeveelheid Tau-proteïnen in het bloed gedaald was. Deze proteïnen zijn een belangrijk onderdeel van de plaque in de hersenen van Alzheimerpatiënten.
De twee patiënten bij wie de zintuigelijke prikkelingen geen meetbaar effect hadden waren man. Waarschijnlijk is dat toeval, denken de onderzoekers. Belangrijker dan het geslacht is de leeftijd waarop de dementie werd vastgesteld. Bij de mannen was dat op relatief jonge leeftijd, bij de vrouwen op gevorderde leeftijd.
Vroege Alzheimer heeft andere karakteristieken dan de ‘normale’ variant stellen de onderzoekers. Zij werken momenteel aan het opzetten van een klinische studie om uit te vinden of hun stimulatietherapie voor deze groep wellicht een preventief effect kan hebben. Daarvoor rekruteren ze gezonde 55-plussers van wie tenminste één familielid Alzheimer heeft. Een klinische studie naar de effectiviteit van GENUS (Gamma Entrainment Using Sensory Stimuli) onder mensen met dementie loopt al.
Details over de pilot-studie zijn te vinden in Alzheimer’s & Dementia.
Beeld: Pexels
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
