Meisjes hebben hun eerste menstruatie op jongere leeftijd dan vroeger. In de afgelopen decennia daalde de leeftijd waarop meisjes ongesteld worden met gemiddeld een jaar. Dat baart zorgen want daarmee stijgt het risico op niet-overdraagbare ziekten. Wetenschappers vermoeden dat overgewicht een belangrijke rol speelt, maar nieuw onderzoek wijst in de richting van de kwaliteit van de voeding.
Of meisjes vroeg of laat voor het eerst ongesteld worden (menarche), komt grofweg overeen met de leeftijd dat hun moeder voor het eerst ongesteld werd. Maar die leeftijd is over de hele linie wel gedaald. Aanvang negentiende eeuw beleefden Nederlandse meisjes gemiddeld met zeventien jaar hun eerste menstruatie, aan het eind van die eeuw was dat een jaar eerder. Sinds eind jaren zeventig van de vorige eeuw is deze leeftijd elk jaar met gemiddeld drie maanden gedaald; naar een leeftijd tussen twaalf en dertien jaar.
Onderzoekers van onder meer het Fred Hutchinson Cancer Center in Seattle (VS) zijn naar eigen zeggen de eersten die de relatie tussen dieetkwaliteit en menarche in een groot prospectief cohort hebben onderzocht. Het gaat om meisjes in de leeftijd tussen 9 en 14 jaar die in 1996 en 2004 aan de de Growing Up Today Study deelnamen en vijf jaar gevolgd werden. De onderzoekers legden de eetgewoonten van in totaal 7530 deelnemers langs twee meetlatten: de Alternatieve Gezond Eten Index (AHEI) en het Empirische Inflammatoire Voedselpatroon (EDIP).
Beide methoden waarderen groenten, fruit, noten, peulvruchten als gezond en schalen rood en bewerkt vlees als ongezonder in. De EDIP scoort voedselpatronen meer op hun potentieel om ontsteking te veroorzaken. Daarbij krijgen geraffineerde granen en suikerrijk eten en drinken hoge scores. Dus een hoge score op de AHEI is gunstig en bij het EDIP wil je juist een lage score zien.
Aan het eind van de opvolgperiode hadden bijna zevenduizend meisjes hun eerste menstruatie achter de rug. De twintig procent meisjes met de hoogste AHEI-score hadden een acht procent lagere waarschijnlijkheid dat ze in de volgende maand ongesteld zouden worden dan de twintig procent met de laagste score. Berekend aan de hand van het EDIP waren de verschillen bijna twee keer zo groot: de twintig procent met de hoogste ‘ontstekingsscore’ had een vijftien procent hogere kans in de volgende maand voor het eerst ongesteld te worden dan de twintig procent van de meisjes met de laagste score.
Deze uitkomsten bleven nagenoeg gelijk na correctie voor BMI en lichaamslengte. Wat suggereert dat overgewicht een veel kleinere rol speelt dan gedacht. Een beperking van de studie is wel, erkennen de onderzoekers in hun artikel in Human Reproduction, dat het vetpercentage van de deelnemers niet gemeten is. Een hoger gewicht, als uitgedrukt in de BMI, kan mede veroorzaakt worden door zware botten en een grotere spiermassa.
De resultaten tonen het belang van gezonde voeding, ongeacht lichaamsgrootte, zegt onderzoeksleider Holly Harris. ‘Aangezien menarche op jonge leeftijd geassocieerd is met hogere risico’s op diabetes, obesitas, cardiovasculaire ziekten en borstkanker, zou dit een belangrijke periode kunnen zijn om te proberen het risico op deze chronische ziekten naar beneden te brengen.’
Foto: PxHere
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
