
Het is stoer om te doen. En daarbij zijn er aanwijzingen dat baden in koud water een aantal gezondheidsvoordelen met zich meebrengt. Maar of die groot genoeg zijn om de koudwatervrees te overwinnen? Australische onderzoekers zetten het bewijs voor gezonde volwassenen op rijtje en komen tot de conclusie dat er nog veel te onderzoeken is.
Sinds Wim ‘Ice Man’ Hof door zijn ijzingwekkende stunts een mediapersoonlijkheid werd, is het concept ‘kou als medicijn’ in opmars. Daarbij geholpen door onderzoek, uitgevoerd aan de Radboud Universiteit, dat een gunstig effect van de Wim Hof-methode toonde op het immuunsysteem. In de meta-analyse die onderzoekers van de University of South Australië maakten, is de Nijmeegse studie niet opgenomen. Waarschijnlijk omdat Hof’s methode draait om ademhalingsoefeningen én koude baden.
Griep en verkoudheid
Onder de elf studies die wel aan de toelatingscriteria van de Australiërs voldeden, bevindt zich de Amsterdamse ‘douchestudie’. Deze was meteen als goed voor 3.018 van de in totaal 3.177 deelnemers. De deelnemers die een maand lang dagelijks een halve, hele of anderhalve minuut koud douchten, meldden zich 29 procent minder vaak ziek dan de controlegroep. Een voordeel dat vertroebeld werd door het feit dat er geen verschil was in het totale aantal dagen dat de koud douchers ziek waren.
Het kan dus zijn, speculeren de schrijvers van de meta-analyse, dat de deelnemers die zich koud douchten hun ziektedagen sociaal wenselijk rapporteerden. Klopt het wel, dan blijft de vraag liggen hoe het kan dat je door koud te douchen minder vaak ziek bent, maar wel net zo lang. Misschien heeft het te maken met de ervaren kwaliteit van leven. Die waardeerden de koud douchende deelnemers iets hoger.
Slaap en stemming
De tien resterende onderzoeken zijn kleine klinische studies met een controlegroep. Zoals een studie met gezonde jonge mannen zonder slaapproblemen. Een vijfdaagse routine van koud baden na een ‘hittetraining’ leverde iets betere slaapscores op dan geen koud bad na de hittetraining. Een experiment uitgevoerd door dezelfde onderzoeker kon bij twintig mannen geen verschil vinden van koud baden voor de stemming (op de onderdelen vitaliteit, energie, rusteloosheid, vermoeidheid, uitputting en alertheid).
Inflammatie, immuunfunctie en stress
Tot hun belangrijkste bevindingen rekenen de auteurs dat blootstelling aan koud water onmiddellijk een ontstekingsrespons oproept. Die zich ook na een uur nog voordoet. Maar een direct effect op het functioneren van het immuunsysteem zien de onderzoekers niet; hoewel de zekerheid van het bewijs laag was (niveau D, ‘inconsistente of niet doorslaggevende studies’). Een matigend effect op het gevoel van stress was alleen duidelijk twaalf uur na het koud baden.
In 2021 publiceerde Uitzicht een achtergrondartikel over dit thema waarin Hof wordt geïnterviewd.
Foto: Roel Wijnants
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief