Ik kom ze regelmatig tegen: mensen die in vaste patronen denken. Ze zijn er niet van af te brengen. Altijd hebben ze dezelfde manier van reageren. Steeds weer hetzelfde riedeltje. Zij weten het beter en zijn gehecht aan hun eigen gelijk met de overtuiging dat dit het beste is voor alles en iedereen.
Irritant? Ach! Het zet mij aan het denken. Hoe komt het toch dat deze mensen zo gehecht zijn aan de geijkte aanpak? Heeft het zin er tegenin te gaan? Laatst sprak ik iemand die mij de voordelen van het denken in patronen kon uitleggen. Met stil protest in het hart luisterde ik naar haar die ik te lief vind om te frustreren, terwijl zij mij tracht te overtuigen van haar gelijk.
Ons brein, zo betoogde ze, heeft ‘ophanghaakjes’ waaraan het de dingen die ons overkomen of die zich afspelen in onze omgeving probeert op te hangen. Zodra het niet lukt om zaken op te hangen aan de haakjes protesteren de cellen. De meeste dingen in ons leven volgen een vaste routine. Dat is praktisch, immers zo kun je routinematig snel en foutloos handelen en reageren. De schema’s zitten opgeslagen in onze hersenen en worden eigenlijk als vanzelf geactiveerd. Ik staarde haar sprakeloos aan. Ze keek met een lach van: ‘Wist je dat niet?’ Ik zei niks, maar dacht des te meer. ‘Is dat het enige voordeel?’, reageerde ik na een moment van stilte. ‘Nee, natuurlijk niet’, sprak zij parmantig.
‘Wanneer het verwachtingspatroon niet wordt ingelost ontstaat er een conflict’. Had ze het nu over mij? Het bleek – volgens haar- dat we met deze omissie twee kanten op kunnen. Of we veranderen onze denkpatronen en passen het aan vanwege de nieuwe informatie of je wendt je af van de storende prikkel. Ik durfde het bijna niet te vragen. ‘Hoe zou jij reageren?’ Het was eruit voordat ik er erg in had. ‘Ik ben niet zo makkelijk in veranderen’, erkende ze. Ik kon een kreet van opluchting bijna niet onderdrukken. Ik wist het wel….
‘Dus jij staat niet zo open voor verandering?’, zei ik terwijl ik zo neutraal mogelijk keek en mijn stem ietwat monotoon liet klinken.
Ze ging onverstoord verder met haar betoog. ‘Dat komt omdat onze hersenen niets belangrijker vinden dan dat de denkpatronen en handelingspatronen in stand blijven. Dus het is logisch dat we onze vaste denkpatronen niet veranderen. Waarom dingen wijzigen die ons vervolgens meer moeite kosten? Het is efficiënter om denkpatronen te laten voor wat ze zijn. Anders gaan we dingen door elkaar halen. Er is een patroon voor autorijden, zwemmen, eten, slapen en liefhebben’. Ik wist even niet waar ik moest kijken. ‘Klinkt een beetje voorgeprogrammeerd’, reageerde ik.
Zij zag echter louter voordelen. Ik kwam daar pijnlijkerwijs achter toen ze mij verweet – dat ik ondanks haar herhaaldelijke pogingen – nog steeds niet wist dat denken in patronen uitermate nuttig is! Naar mijn idee was zij er zelf het levende bewijs van dat haar theorie klopte, voor haarzelf dan, maar in elk geval niet voor mij!
Beeld: Pixabay
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
