Minder is meer. Onder dat motto worden steeds vaker kankercongressen over de hele wereld georganiseerd. Tumoren worden niet meer in alle gevallen met zware medicatie behandeld; meer dan eens raden artsen aan om af te wachten.
Ook bij borstkanker is dat voor veel patiënten het advies. Borstkankerspecialist prof.dr. Emiel Rutgers van het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amsterdam verklaarde tegenover het Duitse opinieblad Die Welt wat het nieuwe beleid betekent.
Die Welt: Hoe goed kunnen borstkankerpatiënten vandaag geholpen worden?
Emiel Rutgers: We kunnen 80procent van de patiënten genezen. Het probleem zijn de uitzaaiingen. Als vrouwen overlijden, dan komt dat doordat de tumor zich heeft verspreid en de ziekte terugkeert.
‘Wij artsen zijn veel te ver gegaan’
Die Welt: Minder is meer. Wat betekent dat bij de behandeling van borstkanker?
Emiel Rutgers: Wij artsen zijn veel te ver gegaan. Wij behandelen vrouwen te rigide. Veel artsen denken nog steeds dat chemotherapie, bestraling en operaties helpen als je het maar veel doet. Maar de belangrijkste boodschap van de afgelopen jaren is: hoe terughoudender we behandelen, des te langer leven vrouwen en wordt de kans op recidive (terugkeer van de ziekte-jvk) verminderd. In de toekomst zullen we de doorgaan met het verder drastisch terugschroeven van de therapie. Dat is een revolutie aan het einde van mijn carrière.
Die Welt: Welke therapieën kunnen achterwege blijven?
Emiel Rutgers: Bijvoorbeeld de amputatie van de borst. Dat gebeurt nog steeds bij iedere derde vrouw. Voorheen dachten we: we moeten de borst verwijderen om vrouwen beter te maken. Dat is een misvatting. Vrouwen die geamputeerd zijn, gaat het niet beter en ze overleven ook niet langer. Met de amputatie sluiten we een hek waaruit de paarden al uitgebroken zijn -omdat het gevaar de uitgezaaide kankercellen zijn.
Die Welt: Amputaties zullen een uitzondering worden?
Emiel Rutgers: Niet alleen dat, operaties in het algemeen. We hebben een gigantisch probleem van overdiagnose bij borstkanker. We ontdekken steeds meer kleine carcinomen die bij de vrouw nooit tot klachten zouden leiden. Ze zijn erg traag en onschadelijk. In Nederland hebben we besloten om bepaalde zeer kleine gezwellen niet meer te behandelen, maar af te wachten en te zien hoe het gaat.
Die Welt: Zijn er nog andere patiënten bij wie u in de toekomst van een chirurgische ingreep afziet?
Emiel Rutgers: De overgrote meerderheid. We geven nu een aantal patiënten chemotherapie voor de operatie. Omdat de chemo alle kankercellen elimineert, is de borstkanker niet meer waarneembaar. Maar de richtlijnen schrijven voor hoe dan ook de bron van de kanker weg te snijden. Dat spoor zullen we verlaten, verwacht ik. We zullen alleen patiënten opereren die niet op medicijnen reageren en patiënten met een hoog erfelijk risico. Maar dat is een minderheid.
‘Hierachter zit een fatale vergissing’
Die Welt: Op dit moment verwijderen artsen de schildwachtklier en vervolgens bij een op de drie vrouwen alle lymfeklieren. Is deze operatie ook niet nodig?
Emiel Rutgers: Ik denk het. Hierachter zit een fatale vergissing. We geloofden dat kankercellen zich in het lichaam zouden verspreiden via de lymfeklieren. Dat is niet waar. En recente studies tonen aan dat we aangedane lymfeklieren goed kunnen behandelen met chemo en bestraling. Als we ze verwijderen, geeft dat alleen maar problemen voor vrouwen: ze kunnen vocht in de armen opslaan die vervolgens enorm opzwellen en pijn veroorzaken. Ook hebben ze geen echt gevoel meer in de vingers.
Die Welt: De meeste angst hebben vrouwen voor chemotherapie. Kunnen artsen die in de toekomst ook minder vaak voorschrijven?
Emiel Rutgers: In ieder geval. Deze trend is in volle gang. Er zijn borstkankers die we alleen maar met hormonen behandelen. Dat werkt goed. En voor de andere gevallen hebben we genetische tests die ons vertellen welke vrouwen een laag risico hebben op recidive en die daarom geen chemotherapie nodig hebben. In de Mindact-studie had 41 procent van de vrouwen die we momenteel nog een chemotherapie zouden geven, die niet nodig.
Die Welt: De nieuwe aanpak verlicht natuurlijk ook de gezondheidszorg. Met welke besparingen rekent u?
Emiel Rutgers: Ik zeg dit met opzet nooit want het gaat om het leven van elke vrouw en over het vinden van de beste behandeling voor een ieder. De kosten in de gezondheidszorg zouden zeker afnemen maar dat is niet mijn focus.
Beeld: oncology.nl
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
