Een dubbele tumor zet het leven van internist-hematoloog dr. Věra Novotný op z’n kop. De dokter werd patiënt. Naast reguliere behandelingen koos ze voor een leefstijlbehandeling. De combinatie wierp vruchten af. Vēra is onlangs ontslagen van de controles in het ziekenhuis. Nog meer als voorheen heeft ze nu de missie om leefstijl als aanvulling op de conventionele behandeling op de kaart te zetten.
In de zomer van 2018 kreeg Věra Novotný op 60-jarige leeftijd de diagnose eierstokkanker. De tumor werd in een vroeg stadium ontdekt vanwege een stollingsstoornis. Die zorgde ervoor dat de tumor ging bloeden en veroorzaakte een vreemde pijn ter hoogte van haar lies. ‘Als kind ben ik door die stollingsstoornis een keer bijna doodgebloed, maar in dit geval is het mijn redding geweest’, zegt ze. De stoornis zorgt ervoor dat ze sneller dan gemiddeld bloedt. ‘Vaak is eierstokkanker een sluipmoordenaar, omdat je het niet merkt.’ Tijdens de operatie vindt de gynaecoloog ook een tumor in de baarmoeder. Beiden werden verwijderd, en dat was dat. ‘Chemotherapie was niet nodig, omdat er geen uitzaaiingen waren. Ik heb een beschermengel gehad’, prijst Věra zich gelukkig. Maar het was een flinke klap.
‘Wat heb ik nodig, juist nu op dit moment?’
Van dokter werd ze patiënt. ‘Alle gevoelens die ik in mijn spreekkamer voorbij zie komen – ontreddering, onzekerheid, wanhoop – maakte ik zelf mee. De begeleiding die ik mijn patiënten gaf, zocht ik nu voor mezelf. Wat kan ik doen? Wat heb ik nodig, juist nu op dit moment?’
Het belangrijkste inzicht? ‘Dat ik goed voor mezelf moet zorgen. Als je dokter bent, regel je de zorg voor jezelf wel. Denk je. Maar dat is dus niet zo. Wat ik mijn patiënten voorschrijf, vergat ik zelf. Vitamine D bijvoorbeeld. Op het moment dat je een diagnose krijgt, word je patiënt en heb je goede zorg nodig.’
Věra heeft sinds 2013 een praktijk voor integrale geneeskunde met leefstijlinterventie bij chronische ziekten en kanker als aandachtsgebied. Ze is internist-hematoloog en werkte in die functie in verschillende ziekenhuizen (het Gelre ziekenhuis en het RadboudUMC). Věra legde een lange weg af voor ze aan de artsenopleiding begon. Vanaf de mavo – vanwege niet gediagnosticeerde dyscalculi – via de havo en een hbo klinische chemie kwam ze uit bij de opleiding geneeskunde. Ze specialiseerde zich als internist-hematoloog en transfusiespecialist. Ze volgde aanvullende opleidingen, zoals de opleiding Natuurgeneeskunde/leefstijlgeneeskunde (ABNG/AVIG) en verdiepte zich in homeopathie in palliatieve setting (PACH).
‘Ik was altijd al een softe dokter’
Věra groeide op in Nederland, met een Nederlandse moeder en een vader afkomstig uit Tsjechië. ‘Mijn grootouders die daar bleven wonen, gebruikten kruiden vanwege de geneeskracht. Toen mijn broertje in een bijennest gelopen was, heelden ze hem met kruiden van het veld achter het huis. Onze Nederlandse huisarts was homeopaat en acupuncturist. Het was voor mij dus gewoon om breder te kijken.’ Veel reguliere medicijnen komen voort uit de plantenwereld, weet ze. Ze wijst op vingerhoedskruid voor hartmedicatie (digoxine), taxusheg voor chemotherapie (taxol), maagdenpalm als anti-kankermedicijn (vincristine).
Dat ze naast de reguliere behandeling ook keek wat ze zelf kon doen, sprak dus voor zich. Ze liet zich begeleiden door een oncologisch gynaecoloog die haar leerde ‘om van dokter patiënt te worden en van patiënt weer dokter’. Met een collega-arts voor niet-toxische tumor therapie zette ze op een rij waar leefstijlwinst te behalen was. Haar gezonde dieet breidt ze uit met groenten, gestoomd en als sap. Haar dagritme met wandelingen, buikademhalingsoefeningen en muziek. Af en toe vast ze een dag door de eerste maaltijd zo lang mogelijk uit te stellen of met kruidenthee, sap en een handje walnoten uit de tuin.
‘Ga voor geluk en niet voor gelijk’
Věra maakte sinds 2008 deel uit van de artsenwerkgroep die dokter Hans Moolenburgh (overleden in mei 2019) oprichtte. ‘Moolenburgh was een pionier doordat hij aandacht had voor en tijd nam om mensen vanuit een fysieke, emotionele en spirituele dimensie te benaderen.’ Ze is een voorstander van integrale zorg waarin regulier en aanvullend hand in hand gaan. ‘Je zou als patiënt gelijk antwoord moeten krijgen op de vraag: ‘Wat kan ik zelf doen om mijn situatie te verbeteren?’ Er is een schat aan kennis over hoe je het immuunsysteem kunt versterken, maar die gebruiken we niet als dokter.’
In haar praktijk waar ze mensen met kanker begeleid, gaat het om personal empowerment. ‘Wat kun je zelf doen om beter te worden? Neem verantwoordelijkheid.’ Deelnemers aan retraites leert ze vaak een aantal reisregels om mee te nemen in het leven. Zoals: ‘Ga voor geluk niet voor gelijk. Je kan heel erg zitten mieren om je gelijk te willen halen, maar uiteindelijk is geluk belangrijker.’ Daarnaast wijst ze standaard op voeding, beweging en zingeving. Ze noemt de oefening waarbij de kleinzoon aan opa vraagt: ‘Is het waar dat er twee wolven in ons wonen?’
De ene wolf belichaamt de positiviteit, de andere de negativiteit. ‘De clou van het verhaal is dat het een keuze is welke wolf je voedt.’ Door dit soort oefeningen kom je tot een ander niveau van bewustzijn. ‘Ik was zelf altijd al een softe dokter. Verbinding en zachtheid vind ik belangrijk in het contact met mijn patiënten. Het is een middel om de ander kracht of troost te laten ervaren. Dat doe ik op gevoel. Je werkt met protocollen, maar het afstemmen op een patiënt doe ik intuïtief.’
‘Er komen steeds meer dokters uit de kast’
‘Het gaat in mijn ogen om de combinatie: regulier en aanvullend. Wat kan je naast de behandeling doen om jezelf in een zo goed mogelijke conditie te brengen?’
‘Ik zie ook wel eens mensen die géén reguliere behandeling willen en daar heel resoluut in zijn. Dat is vrijwel altijd zeer onverstandig. Ik raad het af en voel me gefrustreerd als mensen het reguliere circuit afwijzen. Maar ja, soms moet je accepteren dat dingen zijn zoals ze zijn.’
Věra merkt dat de jonge generatie minder last heeft van het ‘geitenwollensokkenbeeld’ dat sommige artsen nog steeds hebben van integrative medicine. Maar ook bij de Academy for Integrative Medicine (AIM) – waar ze les geeft – merkt ze dat de belangstelling voor leefstijl onder medisch specialisten toeneemt. ‘Anesthesisten, gynaecologen, hematologen, kinderartsen, huisartsen. Ik zie ook steeds meer generatiegenoten uit de kast komen.’
Věra is nu directeur Medische Zaken van Sanquin (de Bloedbank) en lid van de landelijke werkgroep ‘leefstijl en kanker’ onder leiding van oncologisch chirurg Eva Noorda. Bij Sanquin zette ze leefstijl op de strategische agenda. Hoe langer een donor gezond blijft, hoe langer en hoe meer mensen zij kunnen helpen. Tijdens het interview dat telefonisch gebeurt zegt ze: ‘Ik rijd nu over het weggetje naar huis waar ik ook reed toen ik gebeld werd met de boodschap dat ik waarschijnlijk kanker had. Toen moest ik mijn auto wel even aan de kant zetten.’
‘Ik had nooit kunnen bedenken dat mij zo’n goede afloop gegeven was. Dat ik hier zo mag rijden, is een geschenk waar ik heel dankbaar voor ben. Dat motiveert me voor mijn missie om de mogelijkheden van leefstijlinterventies op de kaart te zetten als onderdeel van de conventionele behandeling van kanker.’
In 2018 gaf Věra een interview aan Uitzicht. Klik hier om het te lezen.
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
