Gezegende groenten

Jan Schrijver is biologisch dynamische boer in Noord Holland. Zijn bijdrage aan de MMV ledendag  was een pleidooi voor ‘preventieve landbouw’ en voor een geloof dat rijp maakt nieuwe dingen te ontdekken in het abnormale. Want waarom wint één biet drie keer de competitie?

Wat is het dynamische in ‘biologisch dynamisch’? Dynamisch betekent beweging. In het dagelijks gebruik heeft het woord een energieke lading. Van jeugd en innovatie. Van het vermogen flexibel in te spelen op veranderende omstandigheden. De meeste gangbare boeren zullen landbouw volgens de principes van Rudolf Steiner ouderwets vinden; een vorm van stilstand. Belanghebbenden mogen de gangbare landbouw juist graag voorstellen als dynamisch. Efficiënt namelijk, productief en innovatief. Kortom, de enige realistische oplossing voor het wereldvoedselvraagstuk.

Maar deze realiteit zet veel gangbare boeren klem in een systeem dat hunzelf en de bodem uitput. Het tegendeel van beweging. Tegenover het verbale en nonverbale geweld dat de profiteurs van dit systeem tentoonspreiden, stelt Schrijver een citaat van Friedrich Nietschze. ‘De stilte van de natuur heeft meer zeggingskracht dan het spreken van de mens.’ En wat zegt de natuur? Wat toont de aarde als je goed kijkt?

Beweging, aldus Schrijver. ‘De aarde wemelt van het leven. Wormen, spinnetjes, torretjes, rupsjes, aaltjes brengen de aarde letterlijk in beweging.’ Zij zetten organisch materiaal om in nutriënten waarvan planten groeien. ‘De aarde is een fysiek lichaam en dat moet je voeden’, citeert Schrijver Steiner. Een noodzakelijke tussenstap die je niet wilt overslaan door kunstmest te gebruiken.

Zelfde geldt voor groenterassen waar de bloei uit het zaad ‘veredeld’ is om de productie van de verkoopbare massa te optimaliseren. ‘Dat is niet vanuit de natuur gedacht. Laat de schepping volledig tot haar recht komen.’ Gun bodem en planten de tijd. Op Schrijvers bedrijf ziet dat er zo uit: het land krijgt twee jaar rust en gaat dan vijf jaar in productie. ‘Pas na jaren zie je dat het gaat opleveren. Niet alleen in geld, ook in de gezondheid van planten.’

‘We willen altijd honderd procent. Maar een plant heeft ook wel eens met tegenslagen te maken.’ Een plant met weerstand, geworteld in levende aarde, kan veel aan. Die heeft een immuunsysteem en is niet afhankelijk van wezensvreemde chemie. Indirect komt dat ook de consument ten goede, is de overtuiging van Schrijver. Na vijftig jaar biologisch dynamisch boeren ziet hij deze vorm van land- en tuinbouw voor wat het is: preventieve landbouw.

Moerman en het geloof in genezende groenten

De grote bekendheid van Moerman in de jaren zeventig, liet zich op het bedrijf van Schrijver voelen in een enorme vraag naar rode bieten. ‘We konden wel tien keer meer verkopen dan we hadden.’ Mensen kwamen er voor aan de deur. Je zal Schrijver geen overdreven claims horen maken over de toevoegde waarde van (biologisch dynamische) groenten en fruit en de biet in het bijzonder. Na al die jaren ervaring is hij hiervan echter overtuigd: ‘Het ondersteunt je vitaliteit behoorlijk.’

Een zaadhandel uit de buurt organiseerde een competitie wie de beste biet teelde. Zolang deze liep, en dat was drie jaar, wonnen de bieten van boer Schrijver. ‘Ze vonden het zó vreemd.’ En daar bleef het bij. Wel kwamen er veldproeven onder leiding van Macheld Huber, destijds werkzaam voor het Louise Bolk instituut. Bieten zijn unieke groenten, leert Jan Schrijver. En biologische dynamische exemplaren helemaal. ‘Jammer dat daar niet beter over gepubliceerd is.’

‘Geloven is’, in de beleving van deze landbouwer, ‘niet zeker weten en daardoor open staan voor wat minder normaal is. Zo ontdek je nieuwe dingen.’ En er nog veel te ontdekken. Voor ieder persoonlijk en voor de biologisch dynamische landbouw. Meer ondersteuning door de wetenschap zou daarbij van harte welkom zijn.  Herontdekken is ook ontdekken. Op de lessenaar ligt een bosje winterpostelein. Een voedzaam gewas dat weinig vraagt. ‘De Arabieren noemden het de gezegende groente.’