Hogere bloedwaarden van de meervoudig onverzadigde vetzuren omega-3 en omega-6 zijn gelinkt aan iets lagere kankerrisico’s. Dat blijkt uit een Amerikaanse analyse van een kwart miljoen deelnemers aan de UK Biobank. De onderzoekers keken ook naar de verhouding tussen de twee omega’s.
Algemeen wordt aangenomen dat de omega-3 vetzuren beschermen tegen hart- en vaatziekten en kanker. Op basis van experimentele studies vermoedt men dat dit komt doordat deze essentiële vetzuren ontstekingsreacties, oxidatieve stress en daarmee de celgroei beperken. Omega 6 vetzuren zijn eveneens essentieel. Dat wil zeggen dat ze belangrijke functies vervullen en het lichaam ze niet zelf aan kan maken.
Epidemiologisch onderzoek vond weinig tot geen relatie tussen de inname van deze vetzuren en het risico op kanker, schrijven onderzoekers van de University of Georgia (VS) in International Journal of Cancer. Maar dat verandert als de focus verschuift van wat de deelnemers aan deze studies eten (of meestal: zeggen te eten), naar de feitelijke aanwezigheid van deze vetzuren in het bloed. Een verschil tussen de inname van omega-3 en -6 uit voeding en de bloedwaarden heeft twee oorzaken. Incorrecte rapportage van de voedingsgewoonten en verschillen in hoe de vetzuren in het lichaam worden opgenomen en gebruikt.
Van een kwart miljoen deelnemers aan de UK Biobank zijn deze bloedwaarden bekend. In een gemiddelde opvolgtijd van dertien jaar kregen 13duizend van hen kanker. De onderzoekers berekenden de percentages omega’s ten opzichte van het totaal aan bloedvetten. Op basis daarvan maakten ze vijf groepen en lieten statische analyses los op het aantal kankerdiagnoses binnen elke groep. Daaruit kwamen afnemende risico’s naar voren, naarmate de percentages omega-3 en-6 in het bloed hoger waren.
Naast het algemene kankerrisico was dat ook het geval voor veertien van de negentien kankertypes in het geval van omega-6. Het grootste effect was daar te zien bij longkanker. De groep met de hoogste waarden had een gemiddeld 31 procent lager risico ten opzichte van de groep met de laagste bloedwaarden. Gecorrigeerd voor sociaaleconomische status, bmi, roken, alcohol en fysieke activiteit, bleef nog altijd een risicoreductie van 23 procent over.
Hogere omega-3 waarden waren ook gelinkt aan een lager algemeen kankerrisico en daarnaast aan vijf specifieke kankertypes. Waarbij het grootste effect eveneens bij longkanker te zien was: een 37 procent lager risico voor de hoogste bloedwaarden. En nog altijd 19 procent wanneer gecorrigeerd was voor bovenstaande factoren, waaronder dus roken.
Bij de andere kankertypes tendeerde omega-3 in de juiste richting, maar zonder voldoende statistische kracht. Met één uitzondering; bij prostaatkanker gingen hogere percentages omega 3 juist samen met een iets hoger risico. Zie de afbeelding onderaan dit artikel voor een overzicht van de gevonden verbanden.
Omega-6/-3 ratio
De verhouding tussen de hoeveelheden omega-6 en -3 doet er ook toe. Hoe groter het aandeel omega-6 en hoe kleiner het aandeel omage-3, hoe hoger de ratio. Dus tien delen 6 gedeeld door tien delen 3 geeft een ratio van 1. Zijn er daarentegen slechts 2 delen omega-3 in het spel dan komt de ratio hoger uit (10 gedeeld door 2 = 5). Een verhoogde ratio was in dit onderzoek geassocieerd met een groter risico om kanker te krijgen.
Over het algemeen wordt een hoge consumptie van omega-6 vetzuren als iets negatiefs gezien. Een Amerikaanse review die vorige jaar verscheen in Nutrients schat dat Amerikanen 14 tot 25 keer meer ‘6’ dan ‘3’ binnenkrijgen. Dat is een ratio – van 14 tot 25 dus – die zeer ver uitstijgt boven die uit het pre-industriële verleden. Toch lijkt het er op dat de overconsumptie van ongezonde ultra-bewerkte producten eerder het probleem is dan een hoge inname van omega-6 vetzuren op zich. Al geven de bovenstaande resultaten alle aanleiding ook de consumptie van de omega-3 op peil te houden.
Het onderzoeksartikel in International Journal of Cancer gaat niet in op de gangbare problematisering van een hoge consumptie van omage-6. Ook het nieuwsartikel op de website van de University of Georgia wijdt er niet over uit. Daar wordt gesproken over de omega’s als ‘gezonde vetten’ en over gezonde voeding zoals ‘vette vis, noten en zelfs sommige plantaardige oliën zoals koolzaadolie’. De onderkop boven het artikel stelt: ‘Visoliesupplementen kunnen beschermen tegen het risico op kanker.’
Overigens berusten de conclusies op een beperkt aantal omega’s. Van de deelnemers aan de UK Biobank werd van de vier omega-6 vetten alleen linolzuur (LA) gemeten. De andere drie zijn ARA, GLA en CLA. Bij de omega-3 ging het om DHA. Dat is een vetzuur dat alleen in voedsel uit de zee voorkomt, maar het lichaam kan het ook zelf vormen uit de plantaardige omega-3 ALA. Het visvetzuur EPA werd niet gemeten. Deze derde omega-3 kan het lichaam zo goed als niet uit DHA of ALA vormen.
Beeld: Midjourney via Foodiesfeed
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
