Magnesium, bessen, voedingsvezel en een gezonde darmflora. Het lijstje met zelf te beïnvloeden factoren die de werking van immuuntherapie versterken wordt steeds langer. Ditmaal identificeerden onderzoekers vitamine E. En ze vogelden ook uit hoe. De vitamine haalt dendritische cellen rond de tumor van de rem.
‘Ondanks het veelvoudige gebruik van voedingssupplementen tijdens conventionele kankerbehandelingen, is hun impact op de werkzaamheid van immuun checkpointtherapie (ICT) onbekend’, schrijven onderzoekers van de universiteit van Texas in Cancer Discovery (samenvatting). Digitale patiëntdossiers van het aan de universiteit verbonden MC Anderson Cancer Center bleken ‘verrassend’ een langere overleving voor ICT-behandelde patiënten te tonen die multivitaminen en vitamine E slikten.
In proefdieren toonden de onderzoekers vervolgens aan dat vitamine E de effectiviteit van checkpointremmers inderdaad verbetert. Verder laboratoriumonderzoek zorgde voor opheldering over de manier waarop dat gebeurt. Checkpointremmers activeren T-cellen door de aanmaak te hinderen van een bepaald type eiwit dat deze immuuncel afremt. In dit geval verliep het positieve effect op de T-cellen via een ander type immuuncel. Via dendritische cellen.
Dendritische cellen
Niet te verwarren met dendrieten, de uitlopers van neuronen. Wat de twee gemeen hebben is hun vertakte structuur. Dendritische cellen kunnen ziekteverwekkers of schadelijke cellen herkennen en chemicaliën produceren waarmee ze deze uitschakelen. En ze kunnen nog iets. Ze produceren signalementen – antigenen – van de boosdoeners en presenteren deze aan ‘naïeve’ T-cellen die vervolgens opgroeien met een duidelijk doel in het leven.
Tumoren blijken niet alleen T-cellen op de rem te kunnen zetten, maar ook dendritische cellen. Het onderzoeksteam uit Houston, Texas, identificeerde de receptor waardoor vitamine E de dendritische cel binnenkomt. Daarbij laten ze zien dat de vitamine E zich aan een eiwit – tyrosine phosphatase SHP1 – bindt dat als checkpoint fungeert voor de antitumorwerking van dendritische cellen. Binding van vitamine E aan dit eiwit herstelt de anti-tumorwerking van de cel. En suppletie van vitamine E in combinatie met ICT ‘vergrootte de werkzaamheid enorm’.
Prospectief suppleren met vitamine E
Uiteraard zien de onderzoekers in het nieuwe ‘checkpoint-eiwit’ een aanknopingspunt voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Daarnaast willen ze ook, meldt de website van MD Anderson Cancer Centre, met de kliniek samenwerken om te kijken wat vitamine E doet bij nieuwe patiënten die nog met een checkpoint- of andere immuuntherapie behandeld gaan worden.
Ze zijn al wel nagegaan wat vitamine E bij andere therapieën in ‘hun’ kliniek bewerkstelligde. In een gemengd cohort van patiënten met borst-, colon- en nierkanker. Ook daar verlengde het suppletie de overleving. Bij behandeling met chemotherapie gaf suppletie met vitamine E echter geen bijkomend voordeel. ‘Dat suggereert’, aldus het nieuwsbericht, ‘dat de effecten geheel aan de chemotherapie waren toe te schrijven.’
Voedingsmiddelen rijk aan vitamine E
Wie zich normaal voedt zal niet snel een tekort aan vitamine E oplopen. Al helemaal niet bij de elf milligram die de Gezondheidsraad aanhoudt als ‘adequate inname’. Maar ook de vijftien milligram waar de rest van de wereld van uitgaat is haalbaar genoeg. Dan mogen de noten en zaden echter niet ontbreken: hazelnoten bevatten 15 mg E per ons, amandelen 22 en amandelen met vlies zelfs 25 mg. Zonnebloempitten gaan met 38 mg aan kop en kiem ook gerust eens wat tarwe: 19 milligram per ons.
Gevoegd bij krachtgroenten als spinazie, boerenkool en paprika (ca. 3,5 mg per honderd gram) de dagelijkse twee eieren (ruim 6 mg) en de incidentele zeewier (5 mg) is suppletie over het algemeen onnodig. Wie dat met het oog op de ondersteuning van het immuunsysteem bij kanker wel doet, zal niet snel een overdosis oplopen; het Amerikaanse Office of Dietary Supplements houdt een veilige bovengrens aan van duizend milligram per dag. Maar waarschuwt ook tegen algemeen preventief gebruik van vitamine E. Dat is in bevolkingsonderzoeker geassocieerd met een hoger risico op bepaalde soorten kanker.
Zonnebloempitten zitten vol vitamine E. Beeld: Good Free Picture.com
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
