Gezonde thee komt niet uit een zakje, maar groeit in je eigen tuin. In een lezing op de ledendag leert MMV’s kruidenvrouw Marry Foelkel (77) haar publiek hoe ze hun eigen ‘rondje-door-de-tuin-thee’ kunnen maken.
Brandnetels, paardenbloem en heermoes: Marry kan er uren over spreken. Vandaag hangt ze haar les over kruiden op aan het einde van de slingerthee. Slingerthee? ‘Dat is de thee in een zakje die je door het hete water haalt. Wat ze bij wijze van spreken in de fabriek met stoffer en blik van de vloer vegen, doen ze in die zakjes uit de supermarkt’, chargeert ze. Dat opdrinken is eeuwig jammer, vindt Marry. Want de beste thee ligt aan je voeten. Je hoeft alleen maar te bukken en het te plukken. ‘Dat is geweldig en daar vertel ik heel graag over.’
Marry’s kruidentuin in Beekbergen is een begrip, zowel in de regio Apeldoorn als in de beroepsgroep van herboristen en tuinspecialisten. In de kruidentuin geeft ze cursussen en brengt ze mensen de liefde voor de natuur bij. De natuur, waar ze zelf nog dagelijks over verwonderd raakt. Ze haalt een gedicht aan van Guido Gazelle (zie onderaan deze tekst). ‘Als je de taal spreekt van de natuur, is dat een geschenk voor het leven.’ Wat cursisten het eerste leren bij Marry is theezetten van kruiden uit de eigen tuin. ‘Mellie Uildert, een kruidenvrouw uit de vorige eeuw, zei: ‘Wat in je tuin staat, heb je nodig.’ Dat kon best wel eens heel erg waar zijn. Als je alle dagen door een bepaalde plek loopt, kan het zijn dat je omgeving erdoor beïnvloed wordt.’
De weg van hap tot plons
Terwijl ze vertelt over kruiden, passeert allerlei kennis de revue. Zoals dat sommige voedingsmiddelen oplosbaar zijn in water, en andere in vet. En dat een voedingsstof soms beter wordt opgenomen in combinatie met een andere voedingsstof. Zoals curcumine met zwarte peper en een beetje vet. ‘Apotheker Klaas Riepma zei tegen mij: ‘Er zit maar 2 procent curcumine in kurkuma. Dan kan je er wel een kilo zwarte peper bij doen, maar daardoor zal niet meer curcumine opgenomen worden.’ Die nuance is belangrijk bij voeding: ‘Je kunt van alles in je mond stoppen, maar als het gaat over de weg van hap tot plons dan is het soms tijdverspilling.’
‘De heermoes, dat is één groot feest’
Houd het daarom simpel, oreert Marry. En verwerk de planten uit je tuin in de thee. Te beginnen met één van de mooiste en dierbaarste planten: heermoes. ‘De schuurspons van onze voorouders.’
‘Wie van jullie heeft deze in de tuin?’, vraagt ze, terwijl ze het aantal ‘onblije’ gezichten telt. ‘Ah, dan weten jullie ook hoe diep de heermoes wortelt? Zes meter diep.’ De heermoes noemt Marry desondanks ‘één groot feest’. Een goede heermoes herken je aan de stengel, legt ze uit. Als die veel vertakkingen heeft en een holle stengel, dan is het een goede heermoes. ‘Eigenlijk komt deze plant uit de orde van de paddenstoelen, de sporenplanten. Het is een plant die graag op stenige grond groeit met ongelooflijk veel sporenkapsels. Die komen in het vroege voorjaar. Die delen kun je eten door ze als tempura te bakken.’
Toen ze als jonge moeder de zandbak van haar zoon schoonmaakte, zag ze ondergronds de mineralenrijkdom van de heermoes tevoorschijn komen. ‘Mijn tuin stond vol met de pluimen van de heermoes en de akkerpaardenstaart.’ Marry vervolgt: ‘Die plant is overal goed voor. Het versterkt de weefsels en het gebit, helpt bij oedemen, osteoporose, herstel van sportletsel, vaatstelsel, hart en bloedvaten. Hoe dankbaar kun je voor een plant zijn?’ De plant bevat silicium: organisch en anorganisch. ‘Van twee kanten wordt het ongelooflijk mooi aangestuurd en het is een wateroplosbare stof.’
‘De brandnetel: superfood uit de natuur’
Op naar de volgende plant die een grote liefde is van Marry: de brandnetel. ‘Iedereen kent hem wel. Het is een multivitamine, een superfood. Het zou verboden moeten worden om dat woord op iets anders te plakken dan op onkruid.’ Als je het koopt, is het hot, zegt Marry. Maar het is net zo lekker en gezond om ‘m gewoon uit het wild te eten. En: ‘Als je iedere week de brandnetel afsnijdt, wordt ie niet oud en kan je ‘m blijven gebruiken. Sinds het eind van de vorige eeuw is wetenschappelijk aangetoond dat het eten van brandnetel goed is voor de prostaat. Het kan prostaatvergroting tegen gaan.’ Of zoals ze zegt: ‘Het helpt mee om de zaak in het onderste segment te laten stromen. Het meest belangrijke is dat brandnetel veel chlorofyl bevat.’
Door met een ander belangrijk ingrediënt voor de thee van de dag: de meidoorn. ‘Zo prachtig om te zien hoe deze planten mee kunnen helpen om het motortje blijvend rustig en soepel te laten lopen.’ In de thee mag van zowel de heermoes, brandnetel als meidoorn een eetlepel. En tot slot een snufje gingko biloba en een pietsje venkel. ‘Gingko is een bloedverdunner. Dat moet je gedoseerd gebruiken.’ Dat geldt ook voor venkel, dat is ‘het eerste dat een mens krijgt als hij uit de baarmoeder komt en het laatste als ie naar de eeuwige kruidenvelden gaat’.
‘Thee is een handig transportmiddel dat ervoor zorgt dat de voedingsstoffen daar komen waar je ze nodig hebt. Wat is er makkelijker dan thee van planten te zetten? Dus ga de natuur in, pluk die planten en maak een einde aan de slingerthee.’
Dit gedicht van Guido Gazelle inspireert Marry:
Als de ziele luistert
spreekt het al een taal dat leeft,
’t lijzigste gefluister
ook een taal en teken heeft:
blâren van de bomen
kouten met malkaar gezwind,
baren in de stromen
klappen luide en welgezind,
wind en wee en wolken,
wegelen van Gods heilige voet,
talen en vertolken
’t diep gedoken Woord zo zoet…
als de ziele luistert!
De bundeling van haar columns Marry’s Lessen uit de Natuur beleefde onlangs zijn vijfde druk en is te koop in onze webshop.
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
