Borstkankerpatiënten met cholesterolwaarden die volgens de geldende richtlijnen het gebruik van statines rechtvaardigen, doen er verstandig aan voor een lipofiele variant te kiezen. Dat suggereert analyse van 34 observationele studies.
Voor het positieve verband tussen het gebruik van statines en een langere overleving en een langere ziektevrije overleving, dragen medisch biologen verschillende mogelijke werkingsmechanismen aan. Zo remmen ze een enzym die nodig is voor de productie van bepaalde signaaleiwitten die tumorcellen voor hun groei en overleving gebruiken. Een belangrijke is ook het ontstekingsremmende effect. Dat maakt het micromilieu voor tumorcellen minder aantrekkelijk om zich te vestigen.
Epidemiologen en een oncoloog van de University of Auckland (Nieuw Zeeland) analyseerden 29 retrospectieve en vijf prospectieve cohortstudies die bij elkaar genomen bruikbare data bevatten van 690duizend vrouwen met borstkanker. Hun artikel in British Journal of Cancer legt uit wat zij aan de al bestaande meta-analyses toevoegen. Behalve dat ze de meest recente studies meenemen, onderscheiden ze naar type statine en tumorstadium.
Daarnaast corrigeren ze voor een probleem dat in de epidemiologische statistiek bekend staat als de ‘immortal time bias’. Daarbij gaat het om deelnemers die na hun borstkankerdiagnose statines zijn gaan gebruiken. Zij moeten overleven totdat zij aan de statinegroep worden toegevoegd. Het gevolg daarvan is dat alle sterfgevallen die voor die tijd plaatsvinden, niet aan de statinegroep worden toegeschreven. Daarmee heeft de statinegroep dus een onterecht overlevingsvoordeel op de groep met vrouwen die geen statines gebruiken.
Lipofiel en hydrofiel
Over het geheel van alle studies genomen ging het gebruik van statines samen met een 19 procent lagere kans op terugkeer van de kanker. Ook het risico om aan borstkanker te overlijden was in de statinegroep 19 procent lager. Bij vrouwen met estrogeenreceptor-positieve borstkanker viel de risicodaling wat groter uit. Onderscheiden naar het type statine kwamen de lipofiele varianten beter uit de bus als het ging om overlijden door borstkanker. Dat risico was daar 25 procent lager. De daling van het risico op de terugkeer van borstkanker was echter gelijk aan dat bij de hydrofiele statines.
Lipofiele statines – letterlijk: vetminnende statines – doordringen de celwanden omdat deze uit vetten bestaan. Hun verspreiding en hun effecten zijn algemener, ‘pleiotropischer’ dan waterminnende statines. Die hebben een meer specifieke werking via de lever. ‘Het resultaat bij het overlijdensrisico’, schrijven de auteurs, ‘is consistent met preklinische studies die er op wijzen dat alleen hydrofiele statines anti-proliferatieve effecten op borstkankercellen hebben.
Ki-67 en gezond eten + visolie
Tot nu toe is er nog geen interventiestudie die de aanwijzingen uit de observationele hoek kan bevestigen. Wel zijn er aanwijzingen uit experimentele studies en kleine patiëntstudies naar andere effecten keken dan (progressievrije) overleving. Bijvoorbeeld het effect van statines op biomarkers voor kankergroei zoals Ki-67. Dat is een eiwit dat gebruikt als maatstaf voor de snelheid waarmee cellen zich delen. Recent berichtte MMV van een studie met prostaatkankerpatiënten waarvan de helft gezonder ging eten – met minder omega 6 uit junkfood – en daarbij visolie kreeg. Dat deed de hoeveelheid Ki-67 in deze groep dalen, terwijl deze in de controlegroep steeg.
Overigens is in Denemarken een gerandomiseerde placebogecontroleerde studie van start gegaan met ER-positieve patiënten. Het zal nog even duren voor daar resultaten van naar buiten komen. Van de 3.360 benodigde deelnemers is inmiddels een derde geïncludeerd. Zij worden daarna minstens vijf jaar gevolgd.
Foto: Pexels
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
