Studie na studie toont een strak verband tussen de consumptie van ultrabewerkt voedsel en het risico op niet-overdraagbare ziekten, waaronder kanker. Maar een onderzoek waarin de deelnemers afwisselend een poos minimaal bewerkt eten en ‘gezond’ ultrabewerkt, dat was er nog niet. Een eetexperiment met 55 te zware Britten gaf verrassende uitkomsten.
Twee dingen vielen vooral op. Na acht weken op een dieet van ultrabewerkte voeding waren de deelnemers – die een BMI tussen 25 en 40 hadden – een paar kilo afgevallen. En daarbij daalde het ‘slechte’ LDL-cholesterol meer dan na acht weken consumptie van minimaal bewerkte voeding. Eventuele groepsverschillen kunnen dit niet verklaren omdat de deelnemers zich zowel acht weken aan het minimaal bewerkte eetregime onderwierpen als aan het ultrabewerkte.
Voor dat laatste geven de onderzoekers in hun deze week in Nature Medicine verschenen artikel geen verklaring. Ze wijzen er slechts op dat ook in twee voorgaande klinische studies met ultrabewerkte voeding de verschillen in dit soort biomarkers beperkt waren. ‘Het kan zijn dat het langere looptijden vereist, waarbij voldoende gewichtsverlies optreedt om klinisch significante verschillen in cardiometabole riscofactoren te veroorzaken.’ Voor het gewichtsverlies dat ook bij het ultra-bewerkte eetregime optrad, hebben de onderzoekers wel een sluitende verklaring, namelijk de calorie-inname.
Hoewel de deelnemers zoveel mochten eten als ze wilden, kregen ze onder beide voedingspatronen minder energie binnen dan ze gewend waren. In de ultrabewerkte periode aten zij gemiddeld nog altijd een kleine 300 Kilocalorieën minder dan op een normale dag. Wat op groepsniveau tot een gewichtsverlies van ongeveer 1 procent leidde, wat in dit geval een kilo betekende.
Ontbijtgranen en fruitrepen
Voor dat ze aan deze studie begonnen, was zestig procent van de dagelijkse calorieën afkomstig van ultrabewerkte voeding. Dat de deelnemers er nu minder van aten had alles te maken met de samenstelling. In grote lijnen voldeed het ultrabewerkte dieet namelijk aan de Britse richtlijnen voor gezonde voeding. De ontbijtgranen, fruitrepen en kant-en-klare maaltijden waren uitgezocht op lage gehaltes aan toegevoegde suikers, zout en vet.
‘Deze bevindingen onderstrepen het voordeel van het volgen van de Britse voedingsrichtlijnen’, schrijven de auteurs. Zij schatten dat het procentje gewichtsverlies dat in de acht weken optrad, over een jaar gerekend optelt tot een vier tot vijf procent. ‘Deze studie demonstreert echter ook de verschillende impact van ultrabewerkt en minimaal bewerkt voedsel op gewicht en lichaamssamenstelling.’
Effect minimaal bewerkte voeding dubbel zo groot
Acht weken op een dieet van minimaal bewerkte voeding (zelf bereidde maaltijden van voedsel voornamelijk uit de categorieën 1 en 2 van de NOVA-classificatie) had namelijk een duidelijk gunstiger effect. Tijdens dit voedingspatroon aten de deelnemers dagelijks 500 calorieën minder en hun gewicht nam daarbij twee kilo af; ongeveer twee procent. Een jaar lang op die manier eten zou maar liefst negen tot dertien procent gewicht schelen.
De studie verdiept de kennis over de effecten van ultrabewerkte voeding en toont dat het mogelijk is om gewicht te verliezen door gezondere keuzes te maken binnen het assortiment ultrabewerkte voeding. Maar, stellen de onderzoekers: ‘Deze bevindingen over het relatieve belang van voedselbewerking moeten het huidige begrip over voeding en gezondheid niet vervangen, maar aanvullen en verdiepen.’ Ze wijzen er op dat, naast het grotere gewichtsverlies, de periodes dat de deelnemers minimaal bewerkt aten ook minder buikklachten opleverden. ‘Een groeiende bewijslast linkt de inname van ultrabewerkte voeding aan maag- en darmklachten, waaronder darmontsteking, colorectale kanker en verstoring van de interactie tussen de darm en het brein.’
Foto door Alyson McPhee op Unsplash
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
