Dat supplementen niet altijd te combineren zijn met medicijnen, is bekend. Een veelgenoemd voorbeeld is sint-janskruid dat niet tegelijk met sommige cytostatica (chemo) moet worden ingenomen. Ook zal menigeen weten dat sommige voedingsmiddelen zoals grapefruit niet matchen met antidepressiva. Maar de lijst is nog veel langer, zegt Ilona Suurs van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) in Tilburg.
Suurs is de eerste farmadiëtist van Nederland. Ze heeft een “Eten & Medicijnwijzer” ontwikkeld met daarin interacties van 20 meest voorgeschreven geneesmiddelen in het ETZ. Hierin zijn voeding en supplementen meegenomen. “Nieuws voor diëtisten” interviewde haar.
Grapefruit kunnen werking statines tegengaan
Iedere patiënt ontvangt een wijzer. Het is een draaischijf die bij elk medicijn aangeeft hoe het moet worden ingenomen: bijvoorbeeld heel doorslikken, met een glas water, nuchter of juist bij een maaltijd. Daarnaast staat er ook bij met welke voedingsmiddelen, voedingssupplementen of kruidensupplementen het medicijn een interactie heeft.
Een hele bekende is de interactie tussen statines en grapefruit. Grapefruit remt volgens Suurs bepaalde leverenzymen die statines afbreken. “Daardoor blijven statines langer in het bloed en nemen de bijwerkingen toe. Ook een bekende interactie is die tussen vitamine K en bepaalde antistollingsmedicijnen. Die medicijnen danken hun werking juist aan het remmen van vitamine K. Nog een ander voorbeeld zijn ijzertabletten: die moeten niet bij de maaltijd worden ingenomen omdat ze de opname van calcium en magnesium remmen.”
Soms uitkijken met kruidensupplementen
Met sommige kruidensupplementen moet je ook uitkijken. Suurs: “Mensen denken vaak ten onrechte: baat het niet, dan schaadt het niet. Zo worden ginkgo biloba en ginseng afgeraden bij antistollingsmedicatie omdat ze de werking versterken, met mogelijk bloedingen tot gevolg. Ook andere kruidensupplementen kunnen invloed hebben op de werking van medicijnen. Zo kunnen knoflooksupplementen de werking van bloedverdunners verstoren, valeriaan gaat niet goed samen met antipsychotica en sint-janskruid kan de werking van onder meer antibiotica, maagzuurremmers, bloedverdunners, bètablokkers en de anticonceptiepil beïnvloeden. Daarom is het heel belangrijk dat mensen het gebruik van kruidensupplementen aan hun arts en apotheker melden.”
Kurkuma botst met tamoxifen
Niet alle medicijnen worden in de wijzer vermeld. Alleen de 20 meest gebruikte medicijnen in het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis staan erin. Maar per afdeling varieert de top 20. Zo staat levodopa, dat op de afdeling neurologie bij Parkinson wordt voorgeschreven, niet op de wijzer. Eiwit remt de opname van levodopa.
“Voor een optimale werking van het medicijn”, vervolgt Suurs, ” is het daarom heel belangrijk om eiwitten in de voeding en de maaltijdmomenten op dit medicijn af te stemmen. Bij oncologie is het belangrijk om te weten dat kurkumasupplementen een negatief effect hebben op de werking van tamoxifen, dat bij borstkanker wordt voorgeschreven. Daarom wil ik in de toekomst voor elke afdeling specifieke medicatie-alertkaartjes gaan maken met daarop 10 à 15 op die afdeling veelgebruikte medicijnen en interacties.”
Prednison combineren met calcium
Zelf is Suurs verbonden aan de maag-darm-lever afdeling. Daar wordt veel prednison voorgeschreven. “Daarbij is het belangrijk om het te combineren met calciumsuppletie. Die suppletie moet minimaal twee uur voor of twee uur na een maaltijd worden ingenomen. Momenteel wordt zo’n supplement om twaalf uur uitgedeeld, vlak voor de maaltijd dus. Dat zou ik wel protocollair willen veranderen. Verder is bekend dat langdurige gebruik van protonpompremmers kan leiden tot verlaagde magnesiumwaarden in het bloed. Ook hier zou ik in overleg met de apotheker in het protocol willen gaan vastleggen dat de magnesiumwaarde na een bepaalde tijd standaard wordt gemeten. Er is dus nog genoeg te doen.”
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
