‘Suppletie met probiotica of synbiotica kan complicaties als gevolg van chemotherapie verminderen in patiënten met gastro-intestinale kanker. En het kan het aantal micro-organismen in de darm reguleren om de micro-ecologie van de darm in balans te houden.’ Dat concludeert een systematische review en meta-analyse van wetenschappers aan onder meer de Shandong Traditional Chinese Medicine University.
Tot de gastro-intestinale kankers behoren slokdarm-, maag-, darm-, alvleesklier en leverkanker. Naast operatie, behoort chemotherapie in veel gevallen tot de behandeling. Helaas zijn de kuren dusdanig toxisch dat de bijwerkingen voor sommige mensen niet meer te tolereren zijn, schrijven de Chinezen in de European Journal of Clinical Nutrition. Zoals beenmergsuppressie, waardoor onvoldoende witte en rode bloedcellen geproduceerd worden en te weinig bloedplaatjes waardoor bloedingen kunnen ontstaan.
‘Reacties op de maag en darm, postoperatieve infecties en de ondervoeding die daarvan het gevolg is, verminderen de kwaliteit van leven ernstig en hebben gevolgen voor de effectiviteit van de behandeling en de prognose van de patiënt.’ De auteurs wijzen op toenemend bewijs dat het darmmicrobioom van patiënten met bovengenoemde kankers tot op zekere hoogte verstoord is. ‘En sommige studies vonden een positief verband tussen dysbiose van het darmmicrobioom en de terugkeer van kanker.’
Aangezien de aanwezigheid van voldoende hoeveelheden goedaardige buikbacteriën positief uitwerkt op de conditie van de darm en het immuunsysteem, zijn er in het recente verleden een aantal gerandomiseerde klinische studies uitgevoerd waarbij de helft van de patiënten gesuppleerd werd met probiotica. De auteurs haalden er na een uitgebreide literatuurstudie vijftien boven water die aan de kwaliteitscreteria (Cochrane) voldeden. In totaal ging het daarbij om 1.356 patiënten.
Misselijkheid en braken
Negen artikelen met bij elkaar 709 patiënten rapporteerden over misselijk en braken. Toediening van probiotica verminderde het risico op deze veel voorkomende bijwerking met 39 procent. Subgroepanalyse wees uit dat de probiotica vooral effectief was voor de patiënten met colorectale kankers en veel minder voor de patiënten die aan maagkanker geopereerd waren.
Diarree
Dertien artikelen rapporteerden over diarree als bijwerking van de chemokuren. De onderlinge verschillen tussen deze studies was groot. Maar toepassing van een gebruikelijk statistisch model daarvoor gaf een 53 procent lager risico voor patiënten die gesuppleerd werden. Bij Europeanen was de toediening van probiotica minder effectief dan bij Aziaten.
Verlies van eetlust
Ook de zes artikelen – met 239 patiënten – die over eetlustverlies rapporteerden, gaven onderling flink verschillende uitkomsten. Van een kleine studie die een 87 procent lager risico rapporteerde tot een iets grotere die geen effect kon vaststellen. Door de statistische bank genomen verminderde suppletie het risico op eetlustverlies met 41 procent. In dit geval bleek suppletie juist minder effectief na een darmoperatie en meer effectief na maagkanker.
Opgezwollen buik
Over klachten als gevolg van een meetbaar opzwollen buik rapporteerden vier artikelen, over 459 patiënten, waarvan de onderlinge uitkomsten weinig verschilden. Het risico op deze bijwerking was voor de mensen die probiotica kregen gemiddeld 47 procent lager.
Buikpijn, leukopenie en andere complicaties
Ook de twee artikelen die over buikpijn rapporteerden, deden dat eenduidig. Bij de betrokken 180 patiënten kwam onder de het deel dat probiotica kreeg duidelijk minder vaak buikpijn voor. Het risico op buikpijn was in de interventiegroepen gemiddeld 61 procent lager. Drie studies, met 246 patiënten, gaven eenduidige informatie over het risico van de lage aantallen witte bloedcellen (leukopenie), neutrofielen om precies te zijn: min 52 procent.
Naar een tekort aan trombocyten (trombocytopenie) keken twee studies. Ten opzichte van de tachtig patiënten in de controle-arm van deze studies hadden de deelnemers in de interventie-arm een 49 procent lager risico op deze complicatie. Trombocyten – bloedplaatjes – zorgen voor de bloedstolling. Een te laag aantal trombocyten kan bloedingen veroorzaken.
Twee studies namen de leverfunctie van de patiënten in hun rapportage mee. Ook hier duidelijk minder gevallen van een verstoorde leverfunctie onder de deelnemers in de interventie-arm.
Een veelvoorkomende bijwerking van chemotherapie is perifere neuropathie. Daarbij gaat het om al dan niet tijdelijke beschadiging van de uiteinden van zenuwcellen die buiten de hersenen liggen. Naar schatting 30 tot 40 procent van de patiënten krijgt te maken met deze complicatie die kan variëren van lichte tintelingen in de vingers en tenen tot ernstige pijnklachten. Gezien de frequentie waarmee deze complicatie voorkomt, is het opmerkelijk dat slechts twee studies hier over rapporteerden. In deze studies maakte probiotica overigens geen verschil in het voorkomen van neuropathie.
Pro- en symbiotica
In de geanalyseerde studies werden probiotica of symbiotica gegeven. Probiotica bestaat uit voor de darm gunstige bacteriestammen, voornamelijk van de geslachten bifidobacterium en lactobacillus. Symbiotica is een combinatie van deze micro-organismen en een groeimedium.
Sommige studies keken naar de samenstelling van de darmflora van de deelnemers. Daaruit bleek dat deze bacteriegeslachten vaker in de ontlasting van de gesuppleerde deelnemers voorkwamen. Tegelijk namen bacteriegeslachten die problemen kunnen veroorzaken af. Bijvoorbeeld stafylokokken, enterokokken en E-coli.
Beperkte zeggingskracht
Er is een goede kans dat bovengenoemde risicoreducties te rooskleurig zijn voorgesteld. Want hoewel de studies van hoge kwaliteit zijn, geven de meesten geen uitsluitsel over de vraag hoe bepaald is welke groep de deelnemers terecht kwamen. Daardoor is niet uit te sluiten dat de onderzoekers bewust of onbewust deelnemers bij wie bijwerkingen te verwachten zijn in de controlegroep indeelden. In jargon heet dit dat er een risico is op selectiebias. Daarbij komt dat de onderzoeksgroepen relatief klein waren en dat de meeste deelnemers uit Azië komen. Er zijn dus grote, zorgvuldig gerandomiseerde klinische studies nodig om een betrouwbaarder beeld te krijgen van de mogelijkheden om met probiotica de bijwerkingen van chemotherapie te voorkomen.
Zelf probiotica maken
Pro- en symbiotica is verkrijgbaar in vorm van supplementen maar je kunt het zonder veel moeite ook zelf maken. En wel in de vorm van gefermenteerde groenten (zuurkool) en melk (kefir).
Image by Eduardo • Subscribe to my YT Channel❤️ from Pixabay
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
