Een invloedrijke studie die claimde dat er geen bewijs is dat glyfosaat kanker kan veroorzaken, is na 25 jaar teruggetrokken. De beslissing komt acht jaar nadat interne emails boven water kwamen die aannemelijk maken dat de studie geschreven is door medewerkers van Monsanto, de producent van het plantengif. De terugtrekking is de danken aan Naomi Oreskes van Harvard University.
Samen met haar toenmalige postdoctorale onderzoeker Alexander Kaurov, publiceerde de wetenschapshistoricus in juli van dit jaar een analyse die toonde dat het gewraakte artikel nog altijd tot de meest geciteerde studies telde in academisch, glyfosaat-gerelateerd onderzoek. De onthulling van de interne emails, tijdens een rechtszaak tegen Monsanto in 2017, bleek nauwelijks effect te hebben gehad op de hoeveelheid referenties.
‘Mijn zorg is dat mensen het zullen blijven citeren’, motiveert Naomi Oreskes in Science hun verzoek aan de redactie van Regulatory Toxicology and Pharmacology de publicatie terug te trekken. De analyse van het tweetal beschrijft ‘het hiernamaals van een ghost-written paper’. Voor ghostwriting is geen passend Nederlands woord. ‘Geestschrijven’ betekent dat professionele schrijvers onder andermans naam boeken of artikelen schrijven.
Dat dit met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid gebeurd is met de veiligheidsanalyse, waar drie onafhankelijke wetenschappers hun handtekening boven gezet hadden, kwam in 2017 aan het licht. Twee jaar nadat het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek van de Verenigde Naties (IARC) glyfosaat als ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’ beoordeelde. De rechtszaak was aangespannen door gebruikers van Round Up – met glyfosaat – die Monsanto verantwoordelijk stelden voor hun non-Hodgekin lymfatische kanker.
Hun advocaten openbaarden interne emails die strategieën bespraken om de negatieve publiciteit tegemoet te treden die het gevolg was van de IARC-beslissing. Het schrijven van artikelen onder de naam van onafhankelijke wetenschappers kwam aan bod, met als voorbeeld de nu teruggetrokken veiligheidsanalyse.
Reden voor de Harvard-wetenschappers zich in te zetten voor de terugtrekking, was het feit dat de onthullingen van destijds nauwelijks invloed hadden op het imago van de publicatie. Ze gingen na hoe academische artikelen, beleidsdocumenten en Wikipedia. ‘In al deze domeinen verschenen de referenties zonder voorbehouden.’ Strenger toezicht op en terugtrekking van dit soort publicaties is van vitaal belang, schrijven Kaurov en Oreskes. ‘Aangezien deze bronnen de publieke waarneming vormen en kunstmatige intelligentie voeden.’
Foto: Flickr
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
