Stichting Foodwatch werkt aan een ‘lijvig rapport over de beïnvloeding van de wetenschap door de voedselindustrie’. Vooruitlopend op de publicatie daarvan lanceert de voedselwaakhond alvast een campagne en een manifest.
‘Stop de uitverkoop van wetenschap’ heet het manifest, dat op het moment van schrijven bijna drieduizend keer ondertekend is. Als kras voorbeeld van die uitverkoop noemt Foodwatch zuivelbedrijf Friesland Campina dat ‘wetenschappelijke studies promootte die concluderen dat cacao zou bijdragen aan betere schoolcijfers’. Deze studies waren onderdeel van een succesvolle lobby om chocolademelk in het schoolmelkprogramma te frommelen van de Duitse deelstaat Nordrein-Westfalen.
Een wetenschappelijke legitimatie verzorgen voor de promotie van gesuikerde drankjes aan schoolkinderen, is precies wat we middenin de obesitasepidemie niet van ‘de voedingswetenschap’ zouden hopen. Voor wie tijd heeft en de Duitse taal machtig is, hier het rapport 2018, door de schrijvers gepresenteerd als ‘een leerstuk over de macht van het lobbyïsme’.
Coca Cola
Een ouder, maar sterk voorbeeld van commerciële publieksbeïnvloeding met behulp van wetenschappers leverde Coca Cola een paar jaar geleden. Een affaire die begon met de onthulling door de New York Times, dat de suikergigant met het gezonde imago een donatie had gedaan aan een wetenschappelijke club die geen bewijs zag dat suikerhoudende dranken dik maken.
Uiteindelijk maakte de onderneming bekend in de VS 119 miljoen dollar aan gezondheidsinitiatieven te hebben besteed, waarvan 22 miljoen dollar aan onderzoek. Hier na te lezen.
Ook in Nederland praatte het dikmakende bedrijfsleven in die periode als financier mee over de mogelijkheden de bevolking dunner te krijgen. Onder meer via het project Jongeren op gezond gewicht (JOG) en het inmiddels afgeschafte systeem van ‘Vinkjes’ waarmee consumenten de keus voor gezondere chips vergemakkelijk werd.
Welllicht dat Foodwatch in het komende rapport ook aandacht besteedt aan de verschillende ‘kennisinstituten’ die ons land rijk is. Zoals het Kenniscentrum suiker en voeding, Kennisinstituut Zoetstoffen of het Kennisinstituut Bier.
Universiteiten
De verstrengeling tussen wetenschap en bedrijfsleven is niet van gisteren. Westerse overheden sturen hier al decennia op aan. Ook in Nederland is die samenwerking gestimuleerd door universiteiten voor de financiering van onderzoek deels afhankelijk te maken van de zogeheten derde geldstroom.
Foodwatch biedt, zoals ze zelf zegt, geen kant-en-klare oplossingen tegen de uitwassen van deze publiek-private samenwerking. ‘Door concrete maatregelen voor te stellen, hopen we dat de verschillende spelers zich geroepen voelen om actie te ondernemen.’
De organisatie roept de overheid op de financiering van onderzoek niet steeds meer aan bedrijven over te laten; onder meer door de oprichting van een onafhankelijk onderzoekfonds te initiëren. De voedingsindustrie zou daar aan moeten bijdragen, in plaats van onderzoek te financieren waarbij het marketingbelang voorop staat.
Universiteiten zouden de ‘gedragscode wetenschappelijke integriteit’ beter na moeten leven en zich ervan verzekeren dat hun onderzoek ‘in het belang van de samenleving is’. Aan wetenschappers het appél financiering te weigeren voor onderzoek dat niet in het belang van de samenleving is, beïnvloeding te vermijden en ‘altijd honderd procent transparant over de samenwerking met bedrijven’ te zijn.
Beeld: Foodwatch
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
