Afvallen is hot in januari. Gezondheidsmedia bedelven ons onder goedbedoelde tips. Maar de strijd tegen de kilo’s lijkt dit jaar zware concurrentie te krijgen van de campagne IkPas tegen alcohol. Op het eerste oog zet die weinig zoden aan de dijk. De heersende gedachte is dat een maand lang jezelf droogleggen weinig zin heeft omdat de deelnemers daarna weer onbekommerd in het glaasje zullen kijken. Dat is evenwel een vergissing. Wie in januari in onthouding van alcohol leeft, blijkt daarna bewuster met het spul om te gaan.
Vorig jaar deden naar schatting zo’n honderdduizend Nederlanders mee aan IkPas, ook wel Dry January (droge januari) genoemd. Dat is best veel als je bedenkt dat het in januari is vergeven van de nieuwjaarsborrels.
Glas wijn per dag
Arnt Schellekens is psychiater en gezondheidswetenschapper bij Radboudumc en deed onderzoek naar de effecten op lichaam en brein van een maand zonder alcohol.
Volgens het Algemeen Dagblad, die hem aan het woord laat, is hij geen hardliner die vindt dat niemand nog alcohol mag drinken – zelf houdt hij het bij “af en toe” een glas wijn bij het diner. Dat spoort met de jongste inzichten die een glas wijn per dag zelfs aanraden.
Samen met de verslavingsdeskundige en leverarts Eric Tjwa (ook Radboudumc) deed hij eind 2016 onderzoek naar de effecten van een maand zonder alcohol bij matige drinkers (gemiddeld 1,5 glas per dag) in Nijmegen.
Twee derde dronk en jaar later beduidend minder
De gezondheidswinst van een droge maand is substantieel, zegt Schellekens. Niet alleen in lichamelijk opzicht, maar ook in mentaal opzicht boekten de tijdelijk alcoholvrijen winst: het automatisme waarmee mensen de kurken lieten ploffen, leek te worden doorbroken, het bewustzijn over alcoholinname groeide. Schellekens: ,,Bij de Engelse studie zijn de proefpersonen over langere periode gevolgd. Daaruit bleek dat twee derde deel van de groep deelnemers een jaar later nog altijd substantieel minder dronk.”
In hun eigen onderzoek rapporteerden Schellekens en zijn collega Tjwa ook directe gevolgen. Bij een kennistest scoorden de mensen na een alcoholvrije maand duidelijk beter (opvallend: ze deden iets langer over de beantwoording, maar maakten minder fouten), terwijl deelnemers zelf aangaven dat ze zich fitter en alerter voelden na een maand zonder drank. En in het Engelse onderzoek waren deelnemers erg tevreden omdat ze beter sliepen.
Ook je lever profiteert van drankvrije periode
Daarnaast profiteert je lever van een alcoholvrije periode. Alcohol geeft sowieso schade aan je lever: het orgaan wordt bij iedere alcoholconsumptie ‘geprikkeld’, bij voortdurende prikkeling (en stevige inname) sterven levercellen af. Op termijn kan dat leiden tot leverfibrose (verschrompeling) en levercirrose, wat weer een grotere kans op leverkanker geeft. Het relatieve goede nieuws: de lever beschikt over enige mate van herstellend vermogen. Door je lever geregeld rust te geven in een alcoholvrije periode, wordt het orgaan minder geprikkeld en kan tot op zekere omvang (70 procent) teruggroeien.
Ook schade aan hersenen gerepareerd
Dat herstel geldt ook voor de hersenen, wist prof. Erik Scherder. De Amsterdamse neuropsycholoog, die maandagavond te gast was bij Eva Jinek, betoogde dat een enkel glas drank al schade toebrengt aan de hersenen. Daaraan voegde hij toe dat die schade redelijk goed hersteld wordt als we een tijd niet drinken.
Ook in andere opzichten loont het om borrels te laten staan: het onderhuidse buikvet neemt af, net als het percentage slecht cholesterol, terwijl de bloeddruk daalt. Schellekens: ,,We zien dat het positieve gezondheidseffect bij stevige drinkers groter is dan bij mensen die maar af en toe alcohol gebruiken, maar ik vind het wel hoopvol dat het dus ook bij gematigde drinkers loont.”
Zelfs in ziekenhuizen wordt alcohol geschonken
Tegelijkertijd moet je stevig in je schoenen staan als je wilt stoppen met alcohol. Al was het maar omdat drank zo ‘gewoon’ en ‘overal’ is. En dat voor een stof die bewezen kankerverwekkend en en verslavend is. Niet voor niets wordt drinken het nieuwe roken genoemd.
Schellekens meent dat er qua bewustwording en acceptatie nog wel wat te winnen valt. En niet alleen in een droge maand. ,,Zelfs in ziekenhuizen zijn er borrels waar alcohol wordt geschonken. Dat vind ik best raar: uitgerekend in een omgeving waar het draait om ‘mensen beter maken’ staan we een verslavende stof toe. Nog cynischer vind ik het Holland Heineken House bij de Olympische Spelen: topsport direct associëren met alcohol? Hoe zou het zijn met die acceptatie als Holland Heineken House wordt omgedoopt tot Holland Marlboro House?”
Beeld: verslavingskundenederland.nl
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
