Waar vrijwel iedereen met kanker tegenaan loopt is de vraag: ‘Waar doe ik het nog voor?’ Weten wat je leven zin geeft, kan de levenskwaliteit verbeteren. Maar hoe kom je daarachter? In de nieuwe Uitzicht een interview met Rogier Hoenders, psychiater en hoogleraar zingeving, leefstijl en geestelijke gezondheidszorg. ‘We mogen geen valse hoop geven, maar ook geen valse hopeloosheid.’
Is er een relatie tussen kanker, gezondheid en zingeving?
Ja, zegt Hoenders in het interview in Uitzicht. Hij wijst op een foto van David Servan-Schreiber, hoogleraar psychiatrie en schrijver van ‘Uw brein als medicijn’ en ‘Antikanker’. De foto’s dateren van het eerste congres Integrale Psychiatrie in 2006 waar Servan-Schreiber spreker was. Een hersentumor leerde Servan-Schreiber op een andere manier naar gezondheid kijken. Na de operatie en behandelingen vroeg hij aan de oncoloog en hersenchirurg: ‘Wat kan ik zelf doen om te voorkomen dat het terugkeert?’ Ze zeiden: ‘U kunt helemaal niets doen. Hoop maar dat het niet gebeurt en als het wel gebeurt kom dan terug bij ons.’ Dat geloofde hij niet. In zijn boeken vertelt hij over alles wat hij daarna zelf heeft geleerd en gedaan. Hij liet daarmee een ander geluid horen dan het oude model van geneeskunde waarin de kennis en verantwoordelijkheid voor gezondheid alleen bij de medicus ligt en mensen totaal afhankelijk zijn. Uiteindelijk heeft hij de prognose van zijn ziekte negentien jaar overleefd. Van hem leerde ik: ‘We mogen geen valse hoop geven, maar ook geen valse hopeloosheid’.
‘Gezond leven helpt in feite voor elke aandoening’
‘Wat mij fascineert is dat gezond leven in feite helpt voor elke aandoening. De aanbevelingen voor mensen met kanker in het MD Anderson Cancer Center zijn hetzelfde als waar ik op uitkom voor mensen met een psychische stoornis: voeding, beweging, slaap, ontspanning, genotmiddelen, sociale relaties en zingeving. Daarmee kan het een bijdrage leveren aan heel veel uitdagingen in de zorg. Het idee dat je zelf iets kunt doen, geeft mensen houvast. Het is effectief, kosteneffectief en werkt ook preventief en is daarom ook een oplossing voor het tekort aan mensen en middelen. Sinds 2007 is leefstijl een belangrijk onderdeel van de Integrale Psychiatrie. Dat doen we door middel van mindfulness, yoga, compassietraining, en aandacht voor voeding, beweging en ontspanning.’
‘Waar komen we vandaan? Is er leven na de dood?’
Met studenten van de faculteit zijn vijf hoofdkenmerken van zingeving geformuleerd: betekenis, doelgerichtheid, waarden en idealen, verbinding en transcendentie. ‘Verbinding kunnen we ervaren op vijf niveaus: met het huidig moment, met jezelf, de ander, de natuur en tot slot transcendentie. Dit kan gaan over het ontstijgen van het alledaagse ik, van het materiële en van dit leven. Vragen die voorbij het leven gaan: waar komen we vandaan? Is er leven na de dood?’
En waar vrijwel iedereen met kanker tegenaan loopt is de vraag: waar doe ik het nog voor? Dat is zingeving. Ultimate concerns zeggen we in het Engels.’
Wie kanker heeft, wordt overspoeld met adviezen
December nodigt uit tot stilstaan en bezinning. Nadenken over de vraag wat je anders zou willen doen de komende tijd. Als je ziek bent, komt er veel op je af. Daarnaast word je overspoeld met adviezen zoals: blijf positief, vecht ertegen, ga meer sporten, loop de Camino, drink dagelijks versgeperst selderijsap, ga in koud water liggen en…. zoek de stilte op. Waarom? De stilte helpt je ontdekken wat echt belangrijk is voor jou. Dat schrijft mindfulnesstrainer Sietske de Haan in een ander artikel in deze Uitzicht.
Als je jezelf regelmatig meer stilte toestaat, zul je je eigen stem gemakkelijker horen, aldus Sietske de Haan. Dan borrelt er soms heel onverwacht een weten op, een antwoord op een vraag waar je al langer mee rondliep. Dus: ‘Wandel eens in stilte, zonder telefoon of gesprekken, breng eens een dag in stilte door in je eigen huis, of wat jou maar past. Stilte helpt om te voelen en te weten waar jij prioriteit aan wilt geven in je leven, in het nieuwe jaar.’
Ook in dit nummer: em. hoogleraar Frits Muskiet over het fenomeen van spontane remissie, een interview met Marianne die inmiddels twaalf jaar verder is na de diagnose alvleesklierkanker, een verhaal over het nut van zoutbeperking bij kanker, twee feestelijke kerstmenu’s en een hapjesbuffet en nog veel meer! Ontvang dit nummer nog deze maand door lid te worden van MMV, een patiëntenvereniging gericht op gezonde voeding en leefstijl bij kanker naast de reguliere behandeling. Word lid van MMV en ontvang tien keer Uitzicht per jaar of koop dit exemplaar los in de webshop.
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
